Zo'n 3,5 jaar is ernaartoe gewerkt: de brexit. Vandaag is het zover. Na jaren van onderhandelen, twee premiers die sneuvelden en talloze Belangrijke Dagen in het proces stappen de Britten om klokslag 00.00 uur uit de Europese Unie. Wat gebeurt er op deze historische dag?
Nou, op wat ceremoniële bijeenkomsten in het Verenigd Koninkrijk en Brussel na eigenlijk niet zoveel. De enige concrete stap die genomen wordt is dat Britse Europarlementariërs en ministers niet meer mogen meepraten in Brussel. Tot 31 december praten de twee partijen namelijk nog over een handelsverdrag, waarmee ze afspraken kunnen maken over onder meer invoerrechten en douanechecks.
Lippen op elkaar in Brussel
Toch wordt er om 00.00 uur op een bepaalde manier na 47 jaar wel afscheid genomen van de Britten. In Brussel doen ze dat vrijwel stilzwijgend, zegt correspondent Bert van Slooten.
Om 11.00 uur houden voorzitter Ursula von der Leyen van de Europese Commissie, Charles Michel van de Europese Raad en David Sassoli van het Europees Parlement een persconferentie. "Dat is een symbolisch moment waarop ze laten weten dat dit hoofdstuk afgesloten is en dat de EU klaar is voor de toekomst."
Eigenlijk wil Brussel dat brexit in alle rust voorbij gaat.
"Verder hebben alle commissarissen de opdracht gekregen om niet publiekelijk op te treden. Ze mogen niets zeggen over de brexit. Frans Timmermans kon bijvoorbeeld bij De Wereld Draait Door gaan zitten, maar heeft alle interviewverzoeken afgewezen."
Zelfs het weghalen van de Union Jack bij Europese instellingen moet onopgemerkt voorbij gaan. "Eigenlijk wil Brussel dat brexit in alle rust voorbij gaat", zegt Van Slooten. De Britse vlag verdwijnt ergens in de nacht van 31 januari op 1 februari, maar hoe dat in zijn werk gaat is nog niet bekend. "Hij moet opeens verdwenen zijn, in alle stilte, zodat het moment geen symbool van de brexit wordt. Maar reken maar dat er die nacht de hele tijd een Britse camera op gericht zal staan."
Lichtshows in Londen
Aan de andere kant van het Kanaal zal de stemming in politieke kringen totaal anders zijn. Er komen lichtshows, wapperende vlaggen, een geprojecteerde klok en een speciale brexitmunt.
Ook Nigel Farage van de Brexit Party, een van de grootste aanjagers van de brexit, houdt een feestje op Parliament Square. Daar komen 15 à 20.000 mensen op af. "Ze proberen er een soort Oud-en-Nieuwfeestje van te maken", zegt correspondent Tim de Wit.
"Wat verder wel opvallend is, is dat de Britse regering zijn kabinetsberaad op deze dag gepland heeft. Dat gebeurt niet zoals gewoonlijk in Londen, bij de premier thuis op Downing Street, maar in Sunderland", zegt De Wit. "Dat is de eerste Noord-Engelse stad die in de referendumnacht voor brexit heeft gestemd."
Wat ook een rol speelt is dat veel kiesdistricten in het midden en noorden van Engeland traditiegetrouw altijd in handen van Labour waren. Tot de verkiezingen in december, toen veel van die districten voor het eerst naar de Conservatieven gingen. "Johnson wil met het bezoek aan Sunderland ook laten zien dat hij zijn nieuwe kiezers niet vergeten is."
Er zijn nog altijd veel mensen tegen de brexit.
Toch realiseert ook Johnson zich dat niet iedereen voor brexit heeft gestemd. "Daarom komt er geen grote vuurwerkshow namens de regering. Er komen feestelijkheden, maar de regering wil de overwinning niet al te veel in de neus van tegenstanders wrijven", zegt De Wit. "Er zijn ook gewoon nog heel veel mensen die tegen de brexit zijn."
Uit onderzoek blijkt dat maar een klein deel van alle Britten echt stilstaat bij het vertrek uit de EU vanavond. 67 procent van de brexitstemmers zegt niets te zullen doen. Tachtig procent van de Britten laat weten dat ze dit moment aan zich voorbij laten gaan.
Om 23.00 uur vanavond, Nederlandse tijd, houdt Johnson nog een toespraak. "Een uur voor de brexit zal hij naar verwachting duidelijk maken waarom dit in zijn ogen een historisch moment is", zegt De Wit. "Ook zal hij proberen Groot-Brittannië weer te verenigen, want de afgelopen jaren is er enorme verdeeldheid geweest. Hij zal proberen de scheidslijn tussen voor- en tegenstanders te laten verdwijnen, maar of dat lukt is de vraag."