Vrouwen op Europese kieslijst 'moeten het hebben van voorkeursstem'
Een Europese Commissie die voor minimaal de helft uit vrouwen bestaat: het is een van de beloftes van de kandidaten die Jean-Claude Juncker willen opvolgen als voorzitter van het dagelijks bestuur van de EU. De sociaal-democraat Frans Timmermans, de Duitse christen-democraat Manfred Weber en Bas Eickhout van de Groenen willen allemaal een vrouwelijkere ploeg dan de huidige, waarin 9 vrouwelijke en 19 mannelijke commissarissen zitten.
Ook de lijsttrekker van het CDA, Esther de Lange, vindt het tijd voor meer vrouwen op topposities in de EU. "De politiek snakt naar een tegengeluid", zegt ze. "Je ziet overal, met name in Oost-Europa, sterke mannen. Dan is het een verademing om iemand als de Slowaakse Zuzana Caputová te zien, die recent tot president werd gekozen."
Alleen: meer vrouwen in de politiek is makkelijker gezegd dan gedaan. Neem Spanje. Vandaag stemmen de Spanjaarden voor een nieuw parlement, maar de vijf grootste partijen duwden zonder uitzondering mannen naar voren.
'Heb de tv uitgezet'
"Ik zag de kandidaten, mannen, die zich voorbereidden met hun adviseurs, ook mannen", schrijft een verontwaardigde Spaanse in de lezersrubriek van de krant El País. "Intussen waren vrouwen om hen heen de vloer aan het dweilen, de gezichten van de mannen aan het poederen en stofjes van hun colberts aan het plukken. Ik heb de televisie uitgezet."
En dat terwijl Spanje het Europees gezien best goed doet. Als we kijken naar het aantal vrouwelijke Europarlementariërs, staat het land op de derde plaats, na Zweden en Finland.
Nederland staat tiende op de lijst, check hieronder hoe andere landen het doen:
Het aantal vrouwen in het Europees Parlement neemt trouwens elke verkiezing toe. In 1979 lag het percentage op 15,2 procent. Momenteel is het 36,4 procent, waarbij Nederland net iets boven het gemiddelde ligt.
Maar het glazen plafond blijft ook in de Europese Unie. De vier belangrijke posten - voorzitter van de Europese Commissie, voorzitter van de Europese Raad, voorzitter van het Europees Parlement en voorzitter van de Europese Centrale Bank - worden allemaal door mannen ingenomen. Ook aan een debat tussen de Europese top-kandidaten, morgen in Maastricht, doet maar één vrouw mee: Violeta Tomic van de Linkse Partij.
Bij de verkiezingen op 23 mei kiezen we een nieuw Europees Parlement. Hoe het zit met Parlement, Commissie en Raad leggen we uit in deze video:
In veel Europese landen geldt een speciale regeling om meer vrouwen verkozen te krijgen. Zo is het in Frankrijk verplicht om op de kandidatenlijst om en om een man en een vrouw te hebben. De partijen mogen wel zelf beslissen of ze een man of vrouw als lijsttrekker aanwijzen.
In België moet sinds 2002 de lijst bestaan uit evenveel mannen als vrouwen, in Spanje voor maximaal 60 procent uit mannen. En in Italië mag je bij de partij van je keuze drie voorkeurskandidaten aankruisen. Maar dat mogen niet drie kandidaten van hetzelfde geslacht zijn.
Belangrijkste wapen: voorkeursstem
In Nederland bestaan er geen wettelijke regelingen. De beweging Stem op een Vrouw probeert meer vrouwen verkozen te krijgen. Afgelopen week hielden ze een training in Amsterdam. Vrouwelijke kandidaten voor het Europarlement kregen daar bijvoorbeeld mee dat ze meer foto's van zichzelf moeten maken en vooral sociale media moeten gebruiken.
Het belangrijkste wapen is de voorkeursstem. "Stem op mij", is de boodschap die de vrouwen moeten verkondigen. Een van de organisatoren: "Stem niet op de hoogste vrouw op de lijst, want die komt er meestal toch wel in, maar stem op een vrouw die op een lagere, soms onverkiesbare tekst staat. Lager stemmen is beter, dan komen er vrouwen in plaats van mannen in het nieuwe Europees Parlement."
