Nieuwe ministers bezoeken Oekraïne, beloven voortrekkersrol

• 

  Christiaan Paauwe

  correspondent Midden- en Oost-Europa

Een uur nadat de verplichtingen van het kabinet in Den Haag deze week klaar waren, vertrokken de nieuwe ministers van Defensie en Buitenlandse Zaken naar Oekraïne. Hun boodschap aan president Zelensky: de Nederlandse steun gaat onder de nieuwe regering onverminderd door, en Nederland wil een voortrekkersrol blijven spelen als het gaat om internationale steun aan Oekraïne.

Minister Brekelmans van Defensie (VVD) en minister Veldkamp van Buitenlandse Zaken (NSC) hadden vandaag een ontmoeting met president Zelensky in de havenstad Odesa. Gisteren spraken ze al met hun Oekraïense ambtsgenoten in Kyiv en bezochten ze een kapotgeschoten energiecentrale.

"Om al na vier dagen na onze installatie duidelijk te maken dat Nederland Oekraïne voluit blijft steunen", zegt minister Brekelmans in een interview met de NOS. "En dat is een belangrijke boodschap naar zowel Oekraïne als in Nederland als internationaal naar onze bondgenoten."

Onzekerheid na winst PVV

Eerder deze week had premier Schoof een telefoongesprek met Zelensky. Onder Schoofs voorganger Rutte profileerde Nederland zich door als een van de eerste landen bepaalde militaire steun toch aan Oekraïne te leveren, zoals F-16's en onderdelen voor Patriot-luchtverdedigingssystemen.

Maar de vraag was wat de overwinning van de PVV bij verkiezingen vorig jaar zou betekenen voor die Nederlandse steun. Wilders zei dat Rusland de agressor in het conflict is maar stemde tegen militaire en financiële steun voor Oekraïne. In het verkiezingsprogramma van de PVV stond dat er geen geld en materieel meer naar Oekraïne zou gaan. En dus ook geen F-16's.

Toch zet kabinet-Schoof het beleid van de voorgangers door. "In het hoofdlijnenakkoord staat een hele duidelijke passage dat we Oekraïne politiek, militair, financieel en moreel blijven steunen", zegt minister Veldkamp. "Dat doen we ook en we hebben dat nog in onze gesprekken met onze landgenoten onderstreept." Zo maakte de minister dit weekend bekend dat het nieuwe kabinet 8 miljoen euro bijdraagt aan een VN-missie die onderzoek doet naar mensenrechtenschendingen door Rusland.

'Teleurstellende reactie' Russen

Al gingen de belangrijkste gesprekken dit weekend over luchtverdediging, en dan vooral over de leveringen van F-16's en Patriot-luchtverdedigingssystemen. Het vorige kabinet kondigde nog in de laatste weken aan dat er drie Patriot-lanceerinrichtingen en een radar naar Oekraïne gaan. In de tussentijd probeert Nederland bondgenoten te overtuigen meer te leveren.

Dat Nederland een overtuigd pro-Oekraïens beleid zal volgen, is ook in Rusland opgemerkt. Bij de aanstelling van het nieuwe kabinet reageerde de Russische ambassade op de "roekeloze leveringen van F-16's" en zei dat zowel de vliegtuigen als de vliegvelden vanwaar ze opstijgen als "legitieme doelwitten" worden beschouwd.

Minister Veldkamp noemt het een "teleurstellende reactie" van Rusland. "Het toont dat Rusland niet bereid is om een oplossing te zoeken voor het conflict, het blijft bij dreigen en dat keuren we af."

Wie is Caspar Veldkamp, de nieuwe minister van Buitenlandse Zaken? Maak hieronder kennis met de nieuwe ministersploeg:

In de tussentijd gaan de Russische luchtaanvallen onverminderd door, nu de luchtverdediging van Oekraïne nog zwak is. Opvallend is dat het aantal aanvallen op Oekraïense vliegvelden is toegenomen de afgelopen weken, mogelijk met het oog op de F-16's die eraan komen. Volgens Rusland zijn meerdere Oekraïense gevechtsvliegtuigen vernietigd, al ontkent Oekraïne dit. Het zou gaan om nepvliegtuigen die geplaatst waren als afleidingsmanoeuvre.

De F-16's kunnen daarom geen dag te vroeg komen voor Oekraïne. "We hebben ook gesproken over alle technische voorwaarden die nodig zijn om die F-16's hier te kunnen laten vliegen en daar worden belangrijke stappen in gezet", zegt minister Brekelmans. Maar een specifieke datum voor de levering van de gevechtsvliegtuigen wil hij niet geven. "Dat wil Oekraïne ook niet. We willen Poetin niet wijzer maken dan dat hij al is", aldus Brekelmans. "Maar op korte termijn zullen die geleverd worden."

Komende week zal het nieuwe kabinet die voortrekkersrol willen laten zien tijdens onderhandelingen in Washington. Daar vindt dan de NAVO-top plaats, waar Oekraïne een van de belangrijkste thema's zal zijn.