Waarom de zweetband van Depay juist in Nederland zoveel losmaakt

Van een stortvloed aan spottende sneren op sociale media tot een zegen voor marketeers. Afgelopen week maakte de zweetband van voetballer Memphis Depay op zijn zachtst gezegd veel los in de media. De nieuwe look van de Oranje-aanvaller heeft de zweetband razend populair gemaakt. Afgaande op de feestwinkels en de inhakende reclamespotjes van grote bedrijven lijkt het erop dat de witte zweetband hét EK-item van 2024 gaat worden in Nederland.

Zo is de Depay-zweetband bijna niet meer te vinden in verkleedwinkels. Sportartikelenwinkel Intersport ziet een piek in de verkopen van zweetbanden, zegt een woordvoerder tegen Nu.nl: "De normale verkopen liggen tussen de honderd en vijfhonderd per week. Dat aantal is nu vertienvoudigd."

Het is niet voor het eerst dat Depay in de schijnwerpers staat vanwege zijn kledingkeuzes. En het is ook niet voor het eerst dat hij het mikpunt is van kritiek en spot om deze reden. Depay zelf begrijpt het niet. "Who cares?", zei hij eerder over de aandacht voor zijn zweetband. "Ik voel me er goed bij. Zie het gewoon als een nieuwe look. Het houdt ook het zweet van mijn hoofd, dus het is ook nog functioneel."

In 2015, toen Depay zich meldde bij Oranje, ging het ook al eens over een opvallend hoofddeksel: hij droeg een grote hoed. Ook toen reageerde hij nuchter: "Ja, dat is een hoed. Is dat flamboyant? Het is gewoon een hoed, ik vind dat mooi."

De ophef rondom de kledingkeuzes van Depay toont volgens Saskia Maarse hoe we in Nederland kijken naar bekendheden. Maarse verdiept zich als intercultureel expert en auteur in de Nederlandse cultuur en culturele overeenkomsten en verschillen met andere landen. "Als je succes hebt, ben je in Nederland nog steeds het meest geliefd als je 'lekker gewoon blijft'. Gewoon doen zit hier al eeuwenlang ingebakken."

"Als je iets doet wat opvalt of waarmee je je onderscheidt van de rest, wordt dat al snel als overdreven of aanstellerij ervaren. Oók als je manager, topsporter, premier of koning bent", zegt Maarse.

De hang naar gelijkheid, vrijheid en eenvoud heeft volgens haar onder meer te maken met de in Nederland sterk gewortelde koopmanseigenschappen. Ze somt er een aantal op: "Zuinigheid, onafhankelijkheid, voor jezelf opkomen, individualisme, verbeeld je niet te veel, betweterigheid, eerst zien dan geloven, wat koop ik ervoor, en vooral: doe maar gewoon."

Dat de zweetbandjes nu gebruikt worden in EK-marketing en massaal verkocht worden, is ook weer geen verrassing, zegt Maarse. Ze legt uit dat er een uitzondering geldt wanneer blijkt dat er geld verdiend kan worden met opvallen. "Dan wordt het opeens een ander verhaal: Nederland is en blijft immers een handelsland."

Niet Hollands

In de VS zijn modestatements veel gebruikelijker, ook door sporters. Basketballers tonen zich bijvoorbeeld al tientallen jaren in flamboyante outfits als manier om zichzelf te uiten, een statement te maken of gewoonweg omdat ze dat mooi vinden. Dat loopt uiteen van NBA-iconen uit het verleden als Dennis Rodman en Allen Iverson tot huidige sterren als Kyle Kuzma.

Dat juist in Nederland de kledingkeuze van een sporter veel losmaakt, heeft volgens Lisa Goudsmit, head of digital bij modetijdschrift Vogue, te maken met de calvinistische aard van Nederland. "We zijn van het type: doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg. Niet je kop boven het maaiveld uitsteken. Depay is eigenlijk iemand die bij uitstek zijn kop boven het maaiveld uitsteekt, omdat hij een goede voetballer is, maar ook omdat hij zich extravagant kleedt en gedraagt."

En wie zich anders gedraagt, valt op. Daar wordt in Nederland niet vaak positief op gereageerd, zegt Goudsmit. "Depay doet vaker dingen die anders zijn. Maar tijdens het sporten moet kleding functioneel zijn en dan willen Nederlanders ook niet te veel poespas zien."

Ze ziet gelijkenissen met hoe er in het verleden werd gesproken over het kapsel van voetballer Ruud Gullit, de gemanicuurde nagels van Inge de Bruijn en de opvallende zonnebril van Edgar Davids. "Het ging daar tot in den treure over. In het buitenland is dat ook wel zo dat mensen snel zeuren als het anders is. Maar buiten het veld wordt het in andere landen meer geaccepteerd als spelers wat extravaganter zijn. Wij zijn daar niet zo van."

Goudsmit heeft zelf maar weinig met al die rumoer rond de zweetband van Depay. "Ik vind het behoorlijk overtrokken, want uiteindelijk is het een stuk stof en het is gebruikelijk in verschillende andere sporten. En het is functioneel, dus wat is nou eigenlijk het probleem?"