NSC houdt volgens Omtzigt koers in formatie, oproep D66-leider Jetten ten spijt

Het allereerste officiële partijcongres van Nieuw Sociaal Contract stond voor een groot deel in het teken van de Europese verkiezingen, maar ook de formatie kwam voorbij op de bijeenkomst in Breda.

"Maakt u zich niet druk", zei NSC-leider Omtzigt in reactie op de zorgen van een partijlid over al te innig samenwerken met de PVV. Het NSC-lid had een oproep gedaan zo min mogelijk concessies te doen aan de partij van Geert Wilders.

"We staan vol voor het eigen gedachtegoed", was het antwoord van Omtzigt op die ingediende motie. Beter bestuur en bestaanszekerheid zijn "ijkpunten voor ons om mee te doen aan een nieuwe regering", benadrukte hij.

Niet bedolven

Partijvoorzitter Bert van Boggelen wees erop dat er voor het congres slechts één motie was ingediend over de formatie. "Wij dachten dat we bedolven zouden worden." In de zaal lijken de zorgen ook geen prominente rol te spelen.

"Er hebben veel mensen op de PVV gestemd en ook die kiezers moeten met respect gehoord worden", zei een van de aanwezige leden tegen de NOS. Een ander stelde dat er heus kanten zijn aan de PVV "die onacceptabel zijn" en dat die dus "afgevlakt" moeten worden. "Of dat gelukt is, zien we als het kabinet er is."

'Heel fel'

NSC is na de verkiezingen samen met de PVV, VVD en BBB in inhoudelijke onderhandelingen beland. Dat ging niet vanzelf. Eerst wilde Omtzigt garanties over de rechtsstaat, vooral van de PVV. Die kreeg hij, maar NSC stopte later alsnog voortijdig met de formatiegesprekken vanwege financiële beren op de weg.

Daarna moest er nog over de vorm van het kabinet worden gesproken en toen kwamen de inhoudelijke thema's op tafel, waar de vier partijen nu zo'n twee weken over spreken. Over de stand van de onderhandelingen wilde de NSC-leider op het congres niet veel kwijt. De inhoud bespreekt Omtzigt "heel fel via de onderhandelingstafel, daar kunt u op mij rekenen", verzekerde hij de zaal.

"En het werkt het beste als we dat niet via Twitter doen", voegde hij er nog aan toe, refererend aan Wilders die gisteravond op X, het voormalige Twitter, schreef "nul concessies" te willen doen op het gebied van asiel. "Ik kan die groeiende asielinstroom niet meer aanzien. Ons land is propvol."

De frisse nieuwe club?

Het zijn dergelijke standpunten waar ze bij D66 weinig van moeten hebben. Op hun congres in Nieuwegein ging het vandaag óók over over de samenwerking tussen NSC en PVV. Partijeider Jetten deed er een oproep aan Nieuw Sociaal Contract om zich toch nog eens te bezinnen.

Jetten stelde in zijn toespraak dat Omtzigt zijn hart heeft verkocht aan de "ondemocratische eenmanspartij" van Geert Wilders. "Wilders is een bedreiging voor de Nederlandse waarden en voor de Nederlandse identiteit."

Volgens de D66-leider is het "buitengewoon zorgelijk" dat "normale politici" ruimte geven aan de PVV. "Wat is er gebeurd met de frisse nieuwe club van Pieter Omtzigt?" In de campagne had NSC nog principes, aldus Jetten, maar die zijn in zijn ogen "in een mum van tijd" verdwenen.

De D66-voorman zei zijn hoop te vestigen op de leden van NSC. "Zij hebben nu de sleutel in handen. Kiest Nieuw Sociaal Contract voor kabinet-Wilders I of voor Nederland?"

Overigens stond ook het D66-congres eigenlijk in het teken van Europa; er werd onder meer een verkiezingsprogramma vastgesteld. En er was nóg een belangrijk onderwerp van gesprek: de verkiezingsnederlaag. D66, dat deel uitmaakt van het huidige demissionaire kabinet, ging in november van 24 naar 9 zetels in de Tweede Kamer.

Zes jaar meeregeren in een "rechts-conservatief" kabinet, een mislukte uitvoering van "nieuw leiderschap" en een betweterige toon hebben die nederlaag veroorzaakt. Dat was afgelopen week de conclusie van de partij zelf in een analyse genaamd Het is aan ons.

'Keihard' oppositie voeren

Jetten beaamde de conclusies in zijn toespraak. "Mensen wilden samenwerking, maar zagen vaak gedonder. Mensen wilden empathie, maar zagen technocratie. Mensen wilden nieuw leiderschap, maar zagen dezelfde premier van een oude coalitie."

Mocht NSC er met de andere drie partijen uitkomen, dan is D66 klaar om "keihard" oppositie te voeren, verzekerde de partijleider.