Urenuitbreiding moet lerarentekort helpen bestrijden

Om het personeelstekort in het onderwijs aan te pakken proberen scholen leerkrachten meer te laten werken. De overwegend vrouwelijke werknemers werken vaak parttime. De werkgevers proberen hen niet alleen meer, maar ook anders te laten werken.

Dat moet ervoor zorgen dat de tekorten afnemen, maar is ook belangrijk voor het behoud van het personeel. Sophia Scholen met basisscholen in de Duin- Bollenstreek begon vorig jaar met een pilot van Stichting Het Potentieel Pakken op drie basisscholen.

"We hebben 85 procent vrouwen in ons personeelsbestand. Die werken gemiddeld twee derde van de tijd. Dat is aan de lage kant, dus er is potentie," legt bestuurder Eveline Driest uit. Er wordt niet alleen naar urenuitbreiding, maar ook naar het passender maken van een baan gekeken. "Het lerarentekort is een veelkoppig monster. Er is niet één knop waar je aan kunt draaien, er zijn honderd dingen die je kunt doen."

Bewustwording

De eerste pilot leverde een urenuitbreiding van 26 uur op. Dat varieert van twee uur tot een dag meer werken per persoon. Inmiddels hebben twaalf scholen deelgenomen aan het traject. Het bestaat uit sessies met onder andere de directeur, gesprekken met het schoolteam en uiteindelijk een-op-een-gesprekken met leraren die dat willen.

Daarin gaat het over behoeftes van medewerkers, maar ook om bewustwording over wat meer of minder werken betekent voor de financiële situatie nu en in de toekomst.

Over dat laatste bestaat vaak een misverstand. Werknemers denken dat meer werken weinig oplevert omdat bijvoorbeeld de kosten voor opvang stijgen. Met de 'werkurenberekenaar' wordt becijferd wat het extra werk hen oplevert. Bovendien wordt besproken wat meer of minder werken betekent voor de pensioenopbouw of werkloosheidsuitkering.

Gefronste wenkbrauwen

Bij Kindcentrum Andreas heeft directeur Kina Groenewoud dit schooljaar gesprekken gevoerd met vijftien leerkrachten en de voorlopige opbrengsten lopen sterk uiteen: van een fulltimer die af en toe een dag vrij wil buiten de vakantie tot een juf van groep zes die een extra dag is gaan werken.

Dat het soms om ogenschijnlijk kleine aanpassingen gaat bewijst Mariëlle de Bakker, leerkracht van groep 4. Zij werkt drie dagen en heeft kleine kinderen. Af en toe zou ze graag iets eerder naar huis gaan voor bijvoorbeeld een doktersafspraak van haar kinderen. Dus in plaats van om 16.30 uur, om 15.00 uur, nadat de lessen zijn afgelopen. De uren haalt ze later in.

Voorheen werd daar met gefronste wenkbrauwen naar gekeken, dat paste niet binnen de cultuur van het onderwijs. Maar toen Bakker dit kenbaar maakte aan het team viel er wel degelijk over te praten. Het bleek best te kunnen. "Dat is voor thuis relaxter, maar betekent ook dat ik op werk er voor de volle 100 procent ben."

Hier gaat het niet meteen om urenuitbreiding, maar wordt voorkomen dat leerkrachten uitvallen omdat de werkdruk te hoog is of het werkplezier verdwijnt. Belangrijk in het primair onderwijs, waar een tekort van 9800 voltijdsbanen is.

Voor Lita van den Berg, juf van groep 6, gaf het project de doorslag om een dag meer te gaan werken. Haar kinderen zijn inmiddels ouder, waardoor ze de ruimte had. Tot de meivakantie probeert ze dit nu uit, als het bevalt blijft ze meer werken.

Uiteindelijk kan ze deze uren op haar eigen school invullen, maar ook in het invalteam van de stichting. Op deze manier worden andere scholen bij uitval uit de brand geholpen. Het is de grootste uitdaging, zegt bestuurder Diest, dat scholen niet alleen aan hun eigen formatie denken, maar er onderling gekeken wordt hoe mensen kunnen worden ingezet.

Op Kindcentrum Andreas zijn ze daar volop mee bezig. Naast juf Lita is er een leerkracht die het interessant zou vinden om een dag in het speciaal onderwijs te werken. "Het bestuur heeft ons vrijheid gegeven om creatief te denken. Er is niet alleen financiële ruimte, maar we kunnen ook flexibeler zijn met lesgebonden en taakgebonden uren", aldus directeur Groenewoud.

Veel op hun bordje

Behalve in het onderwijs helpt Het Potentieel Pakken werkgevers in de zorg en de kinderopvang met contractuitbreiding. Hoewel er slecht vergeleken kan worden omdat scholen zelf aan de slag kunnen met het project, lijken de opbrengsten in de andere sectoren groter.

"We zien dat directeuren ontzettend veel op hun bordje hebben. Van de onderwijskwaliteit en het pand tot aan het personeelsbeleid" zegt Wieteke Graven van Het Potentieel Pakken: "Als je het hebt over een verandering die tijd en moeite kost, dan zie je toch dat mensen de keuze maken om te gaan werven."