Long John Silver, Okidoki en Deweycheatumnhowe: het mysterie van de paardennaam

• Ronald van Dam

  redacteur en commentator NOS Sport

Long John Silver, het toppaard dat springruiter Jur Vrieling eind oktober naar een jonge Zwitserse amazone zag gaan, hoort thuis in een lange rij toppaarden met opmerkelijke namen.

Neem Action Skoatter, een legende in de Nederlandse drafsport. Die naam is afgeleid van Oudeschoot, de Friese plaats waar mede-eigenaar Evert Gaastra vandaan kwam. De inwoners werden 'Skoatters' genoemd.

Of topspringpaard Okidoki, dat eigenlijk Oliver heette. Maar berijder Albert Zoer had destijds ook al een Oliver Q op stal staan. Omdat het paard alles zo eenvoudig afging, werd het Okidoki, metafoor voor: lekker makkelijk.

Welkom in de wonderbaarlijke wereld van de paardennamen. Maar hoe zit dat eigenlijk? Wie geeft een paard zijn naam en zijn daar regels voor? Waarom noemt iemand zijn viervoeter Long John Silver, naar een piraat uit het boek 'Schateiland' uit 1883, met een houten poot en een papegaai? En mag dat?

Over het vertrek van zijn toppaard en zijn verdampte olympische droom wil Vrieling het liever niet hebben, mede op verzoek van de nieuwe Zwitserse eigenaresse. "Om rust te creëren rond het paard en zijn nieuwe amazone", laat hij per app weten.

Maar gevraagd naar de oorsprong van de naam van de getalenteerde elfjarige merrie laat Vrieling weten dat het paard al Long John Silver heette toen het in Duitsland gefokte dier werd gekocht.

Kleinzoon van Lady Killer XX

"In Duitsland moet de naam van een veulen beginnen met dezelfde letter als de naam van de vader", verklaart Jantien van Zon, woordvoerster van de Koninklijke Nederlandse Hippische Sportfederatie. Enig speurwerk op internet leert dat de vader Lasino heette, zelf een zoon van Landgraf I en een kleinzoon van Lady Killer XX.

In Nederland gaat het volgens Van Zon anders. "Als je de naam van een paard laat registreren bij de Koninklijke Warmbloed Paardenstamboek Nederland ben je gebonden aan de regel dat elk kalenderjaar een eigen beginletter uit het alfabet heeft."

Zelf heeft Van Zon net een dit jaar geboren veulen aangemeld dat Total Joy heet. "In 2023 was de letter T aan de beurt, volgend jaar dus de U." Moeilijke letters als de Q en de X worden overgeslagen. "Anders heten alle paarden uit dat jaar Quin of Xavier."

Soms wordt iets toegevoegd, zoals bij Ratina Z, het succesvolle springpaard waarmee eerst de Nederlander Piet Raijmakers en later de Duitser Ludger Beerbaum olympische roem vergaarden. De hoofdletter Z staat hier voor de Belgische stoeterij Zangersheide, waar de bruine merrie vandaan komt.

Ook in de drafsport krijgen de in Nederland gefokte paarden de eerste letter van een jaarlichting. "Voor de duidelijkheid van de sport: je weet meteen met welke generatie je te maken hebt", zegt Stef van der Weide, bestuurslid van de stichting Nederlandse Draf- en Rensport (NDR).

En Kap Paasloo TF dan?

In de Nederlandse Derby, de jaarlijkse race voor drie jaar oude paarden, was dit jaar de letter N aan de beurt. Novato won, maar wat deed ene Kap Paasloo TF dan op de deelnemerslijst?

Van der Weide: "Nederlandse fokkers werken veel samen met Frankrijk, waar de draf- en rensport veel groter is. Een in Frankrijk gefokt paard krijgt de toevoeging TF. Ook daar hebben alle paarden uit hetzelfde jaar dezelfde beginletter, maar dat loopt niet synchroon met ons."

Terug naar Long John Silver. De speurtocht leidt naar Denise Svensson, Vrielings voorganger. De amazone die het paard van de voormalige Duitse eigenaar Sven Busse bij internationale wedstrijden mocht rijden, geeft opheldering.

"Sven heeft me verteld dat die naam tijdens een feestje is ontstaan. Omdat het paard grijs was, moest Silver in de naam zitten, meende men. Sven opperde toen zelf Long John Silver en iedereen vond dat wel een coole naam. Lekker lang, lastig uit te spreken en dus eentje die zou blijven hangen."

Populair als grap onder advocaten

Over lange, lastige namen gesproken: een van de opmerkelijkste namen ooit is volgens NDR-bestuurslid Van der Weide die van het Amerikaanse renpaard Deweycheatumnhowe. Inderdaad, aan elkaar geschreven.

Deze jonge hengst, die in het vorige decennium meer dan drie miljoen euro aan prijzengeld bij elkaar liep, is genoemd naar het fictieve advocatenkantoor 'Do we cheat 'em? And how?', populair als grap onder advocaten.

"Briljant verzonnen", vindt Van der Weide. "Daar hebben veel omroepers en commentatoren vast hun tong over gebroken."