Hongkong naar de stembus, maar er valt niet veel meer te kiezen
Hongkong mag naar de stembus en dat kan niemand in de stad zijn ontgaan. Wekenlang zijn bussen en trams in de stad ingepakt met grote plakkaten. Daarop roepen de autoriteiten de bevolking op morgen vooral te stemmen bij de verkiezingen voor de districtsraden. Maar de smaken zijn beperkt in de stad waar vrijheden als sneeuw voor de zon verdwijnen. Een groot deel van de oppositie zit achter de tralies.
"Ik ga niet", zegt een voorbijganger nabij Hongkong Centraal, het zakendistrict van de stad. "Het heeft geen zin. Er is toch geen mogelijkheid mijn mening te ventileren." Veel te kiezen valt er niet sinds de Hongkongse autoriteiten het verkiezingssysteem grondig op de schop namen. "Dat is één van de redenen. Maar sinds ik aan het werk ben, heb ik niet veel tijd om me te verdiepen in de kandidaten", zegt een jonge Hongkonger.
Rode lijnen
Veel Hongkongers laten niet meer het achterste van hun tong zien sinds Peking er drie jaar geleden een nietsontziende staatsveiligheidswet doordrukte. De meesten van hen ontwijken vragen over politiek, zoals dat op het Chinese vasteland al veel langer gebruikelijk is. Emily Lau Wai-hing, oud-voorzitter van de Democratische Partij in Hongkong, begrijpt dat wel. "Veel mensen zijn bang. Niemand weet wat de rode lijnen zijn."
Er zitten inmiddels zoveel partijgenoten van Lau in de gevangenis, dat het haar niet lukt ze allemaal te bezoeken:
"Ze hebben nieuwsorganisaties gesloten zien worden, gezien hoe journalisten en activisten worden gearresteerd en opgesloten", gaat Lau verder. Nog altijd draagt ze de visitekaartjes van haar partij bij zich. Wel is de titel 'voorzitter Comité voor Internationale Zaken', met pen doorgestreept. "Opgeheven", verzucht ze. Lau kreeg al bezoek van de Veiligheidspolitie, maar durft nog te praten. "Maar ook in mijn partij zijn er zorgen over contacten met buitenlanders."
Haar partij loopt op de laatste benen. Samenkomen is al ingewikkeld. Hotels en restaurants willen de Democratische Partij geen onderdak meer bieden voor galadiners, al weigeren die dat te zeggen en gooien ze het op een kapotte gasmeter. Of ze zeggen op het laatste moment af vanwege onderhoud.
Veel vrienden en collega's van Lau zitten al lange tijd vast. "Ik ga naar de rechtbank en de gevangenis om mijn vrienden te bezoeken en steun te betuigen. Al kan ik niet iedereen bezoeken, omdat het er zoveel zijn."
De rechters, aangesteld door de leider van Hongkong, komen handen tekort. De processen gaan traag. Afgelopen week stond onder meer partijgenoot Lam Cheuk-ting terecht. Hij kreeg verschillende claims aan zijn broek. "De gevangenis, marteling of executie, we zijn voorbereid", zei de volksvertegenwoordiger eind 2020 nog in gesprek met Nieuwsuur. Kort daarna werd hij, samen met tientallen anderen, opgepakt.
"Ik denk dat de meesten mentaal en fysiek in orde zijn", zegt Lau, die Lam in de rechtbank door het glas weer even in de ogen kon kijken. "De gevangenissen zijn niet zoals aan de andere kant van de grens", zegt ze. Op dat vlak is Hongkong nog geen China, wil ze maar zeggen. "Hier is bekend waar ze vast zitten, er is ruimte voor bezoek en ze worden niet gemarteld. Maar feit is dat ze wel al drie jaar vastzitten in voorarrest zonder dat ze schuldig bevonden zijn."
'Hongkong is vrij'
Deelnemers aan de huidige verkiezingen lijken daar weinig moeite mee te hebben. "Het was chaos, omdat mensen andere standpunten hadden", zegt Karl Fung over de protesten tegen inperking van vrijheden en de democratie in 2019. Fung is voorzitter van de Liberale Partij in het zakendistrict van Hongkong en voert campagne voor betere roltrappen op de steile Hongkongse hellingen en schonere straten. "Nu is alles weer terug naar normaal."
Een nieuw normaal, waarin de oppositie buitenspel staat. Fung, wiens antwoorden wat weg hebben van een redactioneel commentaar in partijspreekbuis het Volksdagblad, doorstond de proeve van bekwaamheid van Peking wel. "Hongkong is vrij", beweert Fung. "Je kunt hier over alles praten, ook over politiek. Ik denk dat er nog steeds vrijheid van meningsuiting is in Hongkong. Het negatieve nieuws wordt verspreid door het Westen."
Daar lijken niet alle Hongkongers het mee eens te zijn. Bij gebrek aan opties in het stemhokje stemden velen al met hun voeten. Honderdduizenden namen de benen en vertrokken naar onder meer Canada en het Verenigd Koninkrijk. Volgens het Britse ministerie van Binnenlandse Zaken kwamen er in de afgelopen drie jaar ruim 135.000 Hongkongers aan in het Verenigd Koninkrijk. Sinds begin 2021 kwamen er al 191.000 aanvragen binnen.
Voor de verkiezingen van zondag is het opkomstcijfer misschien nog wel de beste barometer. Wie oproept niet te gaan stemmen, wordt opgepakt. Ambtenaren worden aangemoedigd de gang naar de stembus te maken, er zijn subsidies beschikbaar voor ouderen die stemmen. Maar er is nog de keuze om wel of niet te gaan stemmen.
