Onder toenemende druk pakt Duitsland migratie aan
Wie geen recht heeft om te blijven, moeten we eindelijk op grote schaal uitzetten. Met die woorden onderstreepte bondskanselier Olaf Scholz eind oktober in een veelbesproken interview met weekblad Der Spiegel de hardere migratiekoers van de Duitse regering.
Vier dagen daarvoor voerde Duitsland de controles aan de eigen grenzen op. Tijdelijk, al wordt de maatregel steeds verlengd. De stap is het antwoord op de toenemende druk op de Duitse regering om minder mensen toe te laten.
Het aantal asielaanvragen in Duitsland is dit jaar tot eind oktober met ruim 67 procent gestegen. Gemeenten geven aan dat ze de opvang niet meer aankunnen. Ondertussen groeit de steun voor de radicaal-rechtse anti-migratiepartij AfD.
Makkelijker terugsturen aan de grens
Langs de snelweg in Forst, aan de Poolse grens, legt agent Frank uit hoe de controles werken. Sommige auto's mogen gewoon doorrijden, verdachte wagens worden de politiefuik in gewenkt.
Wat precies als verdacht geldt, mag hij niet zeggen. Wat opvalt is dat veel witte bestelbusjes, vrachtwagens, SUV's en personenauto's met veel passagiers door de controle moeten. De politie doorzoekt de wagens en controleert de papieren.
Volgens Frank is de maatregel vooral gericht tegen mensensmokkelaars. "De controles verhogen de kans dat zij aan de grens gepakt worden, en dus zie je dat dit flink is afgenomen."
Maar de maatregel leidt ook tot rechtsongelijkheid. Op plekken zonder controles, ben je Duitsland ingereisd als je op Duitse bodem bent. Dan moet je, ook als je geen recht hebt om te blijven, worden opgevangen en via een procedure worden uitgezet.
Waar nu controles plaatsvinden, ben je pas officieel ingereisd als je voorbij de controle bent. "Daar kunnen we mensen meteen al de toegang weigeren." De politie zegt dat mensen die asiel mogen aanvragen niet worden teruggestuurd. Wie aan de grens niet aangeeft dat hij bescherming zoekt, maar bijvoorbeeld zegt dat hij wil komen werken, heeft geen recht om asiel aan te vragen.
Volgens Scholz hebben andere landen migranten vaak "simpelweg doorgewuifd" naar Duitsland. Ze controleren de grenzen niet nauwkeurig, omdat de meeste mensen toch niet in hun land willen blijven maar op doorreis zijn naar Duitsland.
Door de nieuwe controles lijkt dat te veranderen. Landen als Polen, Tsjechië, Slowakije en Hongarije vrezen dat de mensen die Duitsland terugstuurt bij hen blijven. En dus zijn ook daar de controles opgevoerd.
Minder asielaanvragen
De effecten daarvan merkt Olaf Jansen, de leider van het aanmeldcentrum voor asielzoekers in Eisenhüttenstadt, vergelijkbaar met Ter Apel, aan de Poolse grens. Hier brengt de grenspolitie de mensen naartoe die aangeven dat ze bescherming nodig hebben en asiel willen in Duitsland.
"We merken een sterke teruggang van inreizende asielzoekers, vooral aan de Poolse grens", aldus Jansen. "Dat is intussen nog maar 20 procent van wat het voor de extra controles was."
Toch komen er niet meteen meer bedden vrij in zijn aanmeldcentrum. Daarvoor gaan de procedures voor de mensen die er al zijn te langzaam.
De aankondiging van Scholz om veel meer mensen die al in Duitsland zijn uit te zetten, noemt hij onrealistisch. Omdat de meeste mensen die komen het recht hebben om te blijven, omdat ze bescherming zoeken en kunnen werken. "Zelfs al zouden we vijf keer zoveel mensen uitzetten, dan is dat nog steeds een druppel op een gloeiende plaat."
Dat veel Duitsers migratie inmiddels als een groot probleem zien, begrijpt hij. Dat hangt deels samen met de opkomst van de AfD, "die wakkert die zorgen aan". Tegelijk vindt hij de zorg om controleverlies terecht. "Onbegrensde migratie en het in stand houden van ons welvaartsniveau, dat sluit elkaar wederzijds uit."
Toch moet hij lachen om de belofte van politieke partijen om het migratieprobleem op te lossen. "Dat kunnen ze niet oplossen. Migratie bestaat al zo lang als de mensheid. Kijk maar, hier was vroeger de DDR. Toen hebben ze de grenzen écht goed gecontroleerd. En nog steeds kwamen er mensen door."
