Nederlands bedrijfsleven speelt belangrijke rol in booming chipindustrie VS

• Sarah Bronkhorst

  redacteur Bureau Washington

De uitgestrekte woestijnstad Phoenix in de staat Arizona is het kloppend hart van de Amerikaanse chip- en halfgeleiderindustrie. De stad heeft, met een knipoog naar Californië, niet voor niets al de bijnaam Silicon Desert.

Hier worden de bouwstenen voor de nieuwste technologie geproduceerd, het nieuwe goud: de machines, de chips en de transistors die in onze smartphones, elektrische auto's en andere slimme apparaten zitten. Daarom schieten in Phoenix ook de trainingscentra als paddenstoelen uit de grond, want er moet veel nieuw personeel getraind worden om met de gecompliceerde machines en technologie om te kunnen gaan.

De belangstelling is groot: "Als we een paar jaar geleden naar de banenmarkten op universiteiten gingen, zagen we vooral lange rijen voor de tafels van Google of Apple, maar nu staan de studenten in de rij voor een baan in de halfgeleiderindustrie. Semiconductors zijn sexy", aldus een lokale headhunter.

Ook de Nederlandse halfgeleider-giganten ASML en ASM zijn van plan binnenkort trainingscentra te openen in de stad. Beide bedrijven hebben er al vestigingen. ASM maakte vandaag bekend nog eens 300 miljoen euro te investeren in de activiteiten in Arizona.

De Nederlandse bedrijven zijn van groot belang voor de halfgeleider-hub die Phoenix wil zijn: "In Phoenix weten we dat we niet zo'n groot succes zouden hebben in de halfgeleiderindustrie zonder de Nederlandse bedrijven", zegt burgemeester Kate Gallego. "Vanwege hun innovatieve investeringen en technologieën zijn we waar we zijn."

De regering-Biden doet er alles aan om de Amerikaanse chipindustrie te stimuleren om concurrent China op dit vlak voor te blijven. Eerder dit jaar beloofde demissionair premier Rutte de Amerikanen al dat ASML de meest geavanceerde machines niet naar China zou exporteren.

Nu bezoekt Rutte met een grote Nederlandse bedrijfsdelegatie Phoenix. Rutte: "Als je praat over toptechnologie, dan moet je aan de ene kant kijken hoe je die kunt promoten. Daar is deze reis op gericht. Maar ook: hoe kun je die beschermen? Je moet het beschermen voor landen waarvan je niet wil dat die toegang krijgen tot de allerbeste technologie, waardoor zij daarvan bijvoorbeeld weer defensietoepassingen kunnen maken. Die kunnen dan weer een gevaar voor onze veiligheid betekenen."

Volgens Rutte werken Nederland, Japan en Amerika daarin samen "om ervoor te zorgen dat die technologie niet in de verkeerde handen valt".

De chipindustrie is één van de speerpunten van Bidens presidentschap, daarom is er 50 miljard dollar vrijgemaakt in de zogenoemde 'chipswet' voor toekomstige investeringen en belastingvoordelen. Daar hopen ook Nederlandse bedrijven als ASM een graantje van mee te pikken.

Zakelijk directeur Paul Verhagen van ASM: "We zullen zeker een deel van die taart krijgen. Ook twee grote klanten van ons gaan daarom hier investeren en zullen er een groot deel van krijgen. Je ziet dus een versnelling van de investeringen."

Ook de Taiwanese halfgeleider-producent TSMC stampt momenteel enorme productiefaciliteiten uit de grond. TSMC mikt op de eerste helft van 2025 voor het openen van hun productielijn in Arizona.

Bidens ambitie om de Taiwanese techindustrie naar Amerika toe te trekken zal niet goed worden ontvangen door Peking. Taiwan is een van de grootste struikelblokken in de diplomatieke relatie tussen China en de VS: Peking ziet het eiland als een afvallige provincie, die bij China hoort. Amerika houdt rekening met een mogelijke inval van China in Taiwan, en president Biden heeft uitgesproken om Taiwan in een dergelijk scenario militair te hulp te schieten.

De opmars van al deze techbedrijven richting Arizona heeft ook grote gevolgen voor de lokale gemeenschap van Phoenix. Er vindt een grote toestroom plaats van werknemers. Alleen al het Taiwanese TSMC zegt al bijna 1100 werknemers klaar te hebben staan, van wie een deel uit Taiwan zal worden overgevlogen.

Maar sommige Amerikanen zien een bedreiging voor hun eigen positie: vakbonden uit Arizona hebben petities opgesteld om te pleiten tegen de visumaanvraag van TSMC voor vijfhonderd Taiwanese werknemers. Vakbondsbestuurder Aaron Butler is erg kritisch op de uitbreiding van TSMC en vindt dat Amerikaanse werknemers minstens zo geschikt zijn voor de industrie. Dat schrijft hij in een opiniestuk.

De bedrijvigheid in de stad neemt dus gestaag toe, net zoals de prijzen. Dat ziet ook makelaar Yalin Chen. "Ik woon hier al 23 jaar. Sinds de halfgeleiderindustrie naar Phoenix is gekomen, zie ik een groei van 60 procent. Bijna al mijn cliënten werken voor TSMC."

Het startschot voor Silicon Desert lijkt te zijn gegeven. Verhagen is blij met de ontwikkelingen in Phoenix. "De samenwerking tussen Amerika en Europa is ontzettend belangrijk, met ASM als voorbeeld. Wij doen ons onderzoek in Europa, en productontwikkeling hier. Er is een volledige afhankelijkheid tussen de twee regio's."