Nederland heeft eindelijk nationale strategie tegen kanker
Vandaag wordt de Nederlandse Kanker Agenda (NKA) gelanceerd. Meer dan 100 organisaties (onderzoeksinstellingen, patiënten-, zorg- en maatschappelijke organisaties, financiers en overheden) bundelen in deze agenda hun krachten en expertise in het nieuwe Nederlands Kanker Collectief (NKC).
Er zijn twintig doelen vastgesteld over preventie, erfelijkheid, vroege opsporing, diagnostiek, behandeling, controle, palliatieve zorg en kwaliteit van leven. Vijf van deze doelen krijgen van het collectief als eerste aandacht. Dat zijn: rookgedrag, vroege opsporing, zeldzame kankers, late gevolgen en werk en kanker.
Nederland was nog een van de weinige landen in de EU zonder nationale overkoepelende strategie tegen kanker.
De helft van alle Nederlanders krijgt kanker
"En zo'n strategie is hard nodig" zegt Johan van de Gronden, directeur van KWF Kankerbestrijding. Hij wijst op de cijfers: de helft van alle Nederlanders zal kanker krijgen. In 2032 krijgen naar verwachting 156.000 mensen de diagnose. Ook leven er op dat moment meer dan 1,4 miljoen mensen die de ziekte hebben of hebben gehad.
Daarnaast kan Nederland in Europees opzicht nog veel verbeteren, zeggen de initiatiefnemers. Er overlijden ongeveer 8 procent meer Nederlanders aan kanker dan het Europese gemiddelde. En Nederlanders krijgen 15 procent vaker kanker dan gemiddeld in Europa
"Kanker is dus doodsoorzaak nummer 1 in Nederland", zegt Van de Gronden. "Maar van die ruim 150.000 diagnoses kun je bijvoorbeeld een derde voorkomen met preventieve maatregelen. Maar die moet je maatschappelijk breed nemen om effect te hebben. Dat lukt alleen met een integraal en nationaal plan."
Gezond aanbod in supermarkt
Denk aan supermarkten die hun assortiment aanpassen zodat niet meer het merendeel van het aanbod (eten en drinken) ongezond is. Of verlaging of afschaffing van de btw op gezonde voeding, zodat gezond eten goedkoper wordt. Een ander element van een nationaal plan zou een onderwijsprogramma kunnen zijn dat kinderen al jong leert wat een gezonde maaltijd is.
Ook voorkomen dat jongeren gaan roken is een speerpunt. 16 procent van de jaarlijkse kankergevallen wordt veroorzaakt door roken. "Dat zijn jaarlijks 19.000 levens die vroegtijdig worden beëindigd terwijl het voorkomen had kunnen worden", zegt Van de Gronden.
Belangrijke rol werkgevers
In de nieuwe overkoepelende strategie wordt ook aandacht besteed aan mantelzorgers. Patiëntenverenigingen kunnen bijvoorbeeld cursussen aanbieden over het geven van mantelzorg en mensen mentale ondersteuning geven. Werkgevers kunnen betere verlofregelingen maken, zodat het combineren van werk en zware mantelzorg mogelijk blijft.
De nieuwe aanpak is niet het resultaat van een door de overheid opgestelde strategie, zoals in andere landen. De partijen in het Nederlands Kanker Collectief gaan dus niet over zaken als accijnsverhogingen op tabak en het verminderen van tabaksverkooppunten. Dat is aan kabinet en parlement.
"Een erfenis van de kabinetten-Rutte I en II was de dominante filosofie van een terugtrekkende overheid. Burgers en organisaties moesten het zelf maar oplossen", zegt Van de Gronden. Dat is de reden dat KWF Kankerbestrijding samen met het Integraal Kankercentrum Nederland en de Nederlands Federatie van Kankerpatiëntenorganisaties zelf een nationale agenda heeft opgesteld.
Luis in de pels
Om te waarborgen dat plannen en afspraken worden nagekomen, stelt KWF een monitorteam in.
Volgens Van de Gronden is in andere landen al bewezen dat integrale actieplannen tegen kanker effectief kunnen zijn. Hij wijst daarbij naar Denemarken.
Relatief veel Deense vrouwen kregen daar lange tijd de diagnose borstkanker. Daarbij waren de prognoses allesbehalve goed. Sinds 2000 zijn er opeenvolgende landelijke agenda's opgesteld om de situatie te verbeteren.
"En met succes. Denemarken is een van de landen met de beste uitkomsten op het gebied van borstkanker. Wij moeten hiervan leren."
