Verbinding zoeken met je speler: ‘Door openheid kan een sporter beter gaan presteren’
Hoe belangrijk is het om als mens gezien te worden? Dat lijkt voor Ajax-aanvaller Chuba Akpom van groot belang. Onder de nieuwe trainer John van 't Schip kwam hij deze week drie keer tot scoren. Iets wat hem onder diens voorganger Maurice Steijn geen enkele keer lukte.
Na afloop benoemde de 28-jarige Engelsman zelf de reden voor het plotselinge succes: "Ik voel me lichter. Hier heb ik op gewacht. De trainer heeft meteen met me gesproken, niet als voetballer, maar als mens. Nu pas voel ik me thuis hier."
Sportpsycholoog Tim Koning vindt het mooi dat Akpom, die voor ruim 12 miljoen euro van Middlesbrough naar Ajax overkwam, het zo benoemt. "Als we blijven luisteren naar elkaar, kom je er samen achter waar het goud zit. Winnen is dan een van de mogelijke gevolgen."
Bekijk het interview met Chuba Akpom na zijn twee goals tegen sc Heerenveen:
Koning kan niet ingaan op de situatie bij Ajax of een vergelijking van trainers, want "daar weet ik het fijne niet van". Maar vanuit zijn expertise wil hij wel in algemene zin vertellen hoe een coach verbinding met de pupil kan zoeken, met de kans dat je samen tot betere prestaties komt.
"Akpom zei letterlijk dat hij zich lichter voelde door de gesprekken met Van 't Schip. Dat is wat praten kan opleveren."
Trainingspak uit
Maar hoe voer je zo'n gesprek? Want een speler is afhankelijk van zijn trainer. Openlijk vertellen hoe je je voelt, kan betekenen dat je niet wordt opgesteld.
Hoe vergroot je als coach de kans op een echt gesprek van mens tot mens?
"Een simpele manier is om buiten de werkomgeving af te spreken, dus buiten het sportveld, in normale kleding dus geen trainingspak. Daarmee zeg je: je doet aan topsport, maar je bent nu de mens achter de topsporter."
Zo kwam Van 't Schip bij Akpom in zijn appartement langs, vertelde de voetballer aan ESPN. In zijn eigen vertrouwde omgeving dus.
Volgens Koning verander je op die manier als vanzelf de gespreksdynamiek. "Je laat hiermee als coach zien: het hoeft niet over sport te gaan. Dan kan je nieuwsgierig zijn naar andere zaken. Vraag bijvoorbeeld: hoe gaat het nu met je, wat mis je, wat waardeer je het meest?", zegt Koning.
Voor Akpom bleken dit cruciale vragen. Hij had lange tijd in een hotel gewoond en voelde zich alleen, zei hij.
Creativiteit en intuïtie
"Door te praten maak je contact en voel je je als speler gehoord", zegt Charles Urbanus. Hij is al dertig jaar zeer succesvol honkbalcoach en geeft les aan toekomstige coaches op de Hogeschool van Amsterdam.
Wat kan zo'n gesprek opleveren? "Sporters ervaren vertrouwen van de coach en gaan meer vrijuit spelen. Coaches kunnen op basis van de informatie van sporters aanpassingen doen met de kans dat het team betere prestaties neerzet."
Bij Akpom zorgde het gesprek in elk geval meteen voor succes: binnen een week scoorde hij drie keer in twee invalbeurten van in totaal nog geen half uur.
Maar wat als een coach niet zo'n gesprek met je voert, om wat voor reden dan ook? Wat kan je dan als sporter zelf doen, bijvoorbeeld als je je niet gehoord of gezien voelt?
"Toch voor jezelf opkomen", zegt Urbanus. "Weet je dingen niet? Stel er proactief vragen over."
Het gesprek aangaan is kwetsbaar, maar geen zwakte, zeggen zowel Urbanus als Koning.
Het kan namelijk veel opleveren. "Zoals de vrijheid om creatief en onbevangen te spelen", aldus Urbanus.
Eerst wenperiode
Sportpsycholoog Koning hoopt dat het normaal wordt om over je gevoelens te spreken en hoe je in je vel zit. "Je komt binnen op basis van je prestaties elders, maar je bent in de eerste plaats mens."
Hij pleit voor een gewenningsperiode als je ergens nieuw komt, in welke sport dan ook. Dat was ook voor Akpom wellicht goed geweest. Hij kwam terecht in een ander land, een andere omgeving, een ander team, en daarnaast in een hotel.
Koning: "Laat iemand in zo'n situatie eerst even wennen en gun het wat tijd. Als de randzaken op orde zijn, is er meer ruimte om te presteren."
