Nieuwe eigenaar Arriva: durfinvesteerder of partner in energietransitie?
Bij CNV gaan "de alarmbellen rinkelen" en FNV spreekt van "een lefinvesteerder die alleen maar met geld bezig is". De overname van Arriva door een Amerikaanse investeerder roept op z'n zachtst gezegd vragen op bij de vakbonden. Ook in de provincies waar de vervoerder actief is zijn er zorgen. In hoeverre zijn die terecht?
Vanochtend werd bekend dat Arriva verkocht wordt aan het Amerikaanse I Squared Capital. De huidige eigenaar Deutsche Bahn verkoopt Arriva om meer in de eigen Duitse markt te kunnen investeren.
Er gingen al jaren geruchten dat Arriva verkocht zou worden, zegt Jeroen Bruinsma van CNV Streekvervoer. Hij vreest voor een doorverkoop met winst op de korte termijn. "En er zijn al veel zorgen en problemen bij het streekvervoer", zegt Bruinsma, doelend op rituitval en personeelskrapte. Henri Janssen van FNV Spoor deelt deze zorgen. Hij ziet geen reden om aan te nemen dat het Amerikaanse bedrijf iets anders wil dan snel zijn investeerders tevreden stellen.
I Squared zegt juist flink te willen investeren in verduurzaming van de treinen en bussen. Daarvoor ligt twee miljard euro klaar. Eerder deed het bedrijf ook al investeringen op dit gebied. Hoeveel van dat geld in Nederland terecht komt, zegt I Squared nog niet te weten. Het van oorsprong Britse Arriva is in tien Europese landen actief.
Verstandige investering
Erik Verhoef, hoogleraar vervoerseconomie aan de VU, is er niet zo bang voor dat de nieuwe eigenaar Arriva "helemaal wil uitkleden". "Je kan ook blij zijn dat een commerciële partij in duurzame producten investeert," zegt hij. "En gaan degenen die nu zo bezorgd zijn ervan uit dat Deutsche Bahn heel erg begaan was met de Nederlandse reizigers?", vraagt hij.
"Een investeerder met een langetermijnperspectief heeft goede redenen om in het openbaar vervoer te investeren, door de verduurzaming gaat dit namelijk een steeds grotere rol spelen," zegt Verhoef. "Het is verstandiger om hierin te investeren dan in fossiele brandstoffen."
De loskoppeling van Deutsche Bahn heeft wel een nadeel, vindt Verhoef. "Ik zou het zelf heel prettig vinden als mijn moederbedrijf in Duitsland zou zitten, want dat heeft heel veel sectorspecifieke kennis die je kan lenen of gebruiken." Dit is minder aan de orde bij zo'n venture capitalist, zegt Verhoef. "En dan komen ze ook nog eens uit zo'n land dat niet echt bekendstaat om zijn goede openbaar vervoer."
Wat de echte redenen van I Squared Capital zijn om Arriva aan te kopen is nog afwachten, zegt Verhoef. Reizigersvereniging Rover onderstreept dit. "Het is wel zo dat een investeerder geld wil verdienen," zegt directeur Freek Bos. "Maar dat kan niet op korte termijn in het openbaar vervoer."
Om er geld uit te halen zou de nieuwe eigenaar de kwaliteit van het openbaar vervoer volgens Bos moeten verhogen, om zo meer reizigers te trekken.
Het is ook voor een deel aan de Nederlandse staat om het belang van de reiziger en de kwaliteit van het openbaar vervoer voorop te stellen, vindt Verhoef. "Toen in 2000 werd gezegd dat het openbaar vervoer met meer marktwerking en concessies georganiseerd zou gaan worden, wist je al dat je buitenlandse bedrijven niet buiten de deur zou houden."
