Graanconflict escaleert: Polen zegt geen wapens meer te leveren aan Kyiv
Polen stuurt geen wapens meer naar Oekraïne en richt zich op zijn eigen verdediging. Dat heeft de Poolse premier Morawiecki aangekondigd, enkele uren nadat Polen de Oekraïense ambassadeur had ontboden vanwege onenigheid over het importverbod op Oekraïens graan.
"Oekraïne verdedigt zichzelf tegen de beestachtige Russische aanval en ik heb begrip voor die situatie, maar zoals ik al zei: we zullen ons land beschermen. We dragen geen wapens meer over aan Oekraïne, omdat we nu Polen bewapenen", stelt de premier.
Het niet langer leveren van wapens is een grote verandering in de opstelling van Polen. Het land was tot nu toe een van de trouwste bondgenoten van Oekraïne. Een paar maanden geleden bekritiseerde de Poolse regering Duitsland nog, omdat in Berlijn lang werd gediscussieerd over wapenleveringen. Polen vond die veel te traag gaan.
Op X is dit fragment te zien van de Poolse premier:
Aanleiding voor de Poolse stap lijken de uitspraken van de Oekraïense president Zelensky over het importverbod op Oekraïens graan dat Polen, Hongarije en Slowakije hebben ingesteld. Die landen worden overspoeld door tarwe uit Oekraïne, omdat de douaneheffing daarvoor is afgeschaft, waardoor hun eigen boeren geen goede prijs meer kunnen krijgen voor hun producten.
Bij de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties in New York noemde Zelensky het importverbod "politiek theater". Ook zei hij dat het Rusland in de kaart speelt. Dat viel verkeerd in Polen.
Het Poolse ministerie van Buitenlandse Zaken gaf te kennen dat het zijn afkeuring over de toespraak heeft overgebracht aan de Oekraïense ambassadeur. Het ministerie spreekt van een speech waarin Zelensky "beweerde dat sommige EU-landen solidariteit veinzen, terwijl ze Rusland indirect steunen".
Ook hekelde Polen Oekraïne, omdat het land naar de rechter wil stappen vanwege de importrestricties. Onderminister Jablonski van Buitenlandse Zaken vindt "druk uitoefenen op Polen in multilaterale overleggen of klagen bij internationale tribunalen geen gepaste manieren om onenigheid tussen onze landen op te lossen".
Felle toon richting verkiezingen
Polen gold lang als een van de trouwste bondgenoten van Oekraïne, maar in aanloop naar de Poolse parlementsverkiezingen van 15 oktober is de toon van de regerende PiS-partij richting Kyiv feller geworden. President Duda, die ook in New York is voor de Algemene Vergadering van de VN, vergeleek daar Oekraïne met een drenkeling die zijn redder meesleurt de diepte in.
"Oekraïne gedraagt zich als een drenkeling die alles vastgrijpt dat voorbij komt", zei Duda tegen Poolse journalisten. "Een drenkeling is extreem gevaarlijk, in staat om je mee te slepen de diepte in en de redder simpelweg te verdrinken."
Ook het bericht van het kantoor van Morawiecki over het stoppen van de wapenleveringen lijkt bedoeld voor een Pools publiek. Alleen op het Poolstalige account van het kantoor van de premier op X worden de uitspraken gedeeld. Op het Engelstalige account wordt er nog niet over gerept.
De Poolse onderminister van Landbouw, Kowalski, gaf dinsdag tegenover The Financial Times een toelichting op de groeiende wrevel tussen de landen in aanloop naar de Poolse verkiezingen. "De Oekraïners handelen in strijd met hun eigen belangen door bijvoorbeeld ruzie te maken met Polen en de EU te proberen te overtuigen om de markt open te gooien. Als we naar het hele plaatje kijken, niet alleen naar de landbouw, dan is dat niet in hun belang, want de crisis in de Poolse landbouw zal leiden tot afkalving van de steun voor Oekraïne."
Kyiv vroeg eerder al om de rust te bewaren. "We roepen onze Poolse vrienden op om hun emoties terzijde te schuiven. De Oekraïense kant heeft Polen een constructief pad aangeboden om het graanprobleem op te lossen", schreef een woordvoerder van het Oekraïense ministerie van Buitenlandse Zaken. De vergelijking tussen zijn land en een drenkeling die zijn redder verdrinkt, noemde hij "niet correct".
Demissionair Premier Rutte denkt niet dat Polen echt zal stoppen met leveren van wapens aan Oekraïne. Forum voor Democratie-leider Baudet vroeg hem daarnaar tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen. "Ik denk dat de soep niet zo heet gegeten zal worden als hij op dit moment wordt opgediend", zei Rutte.
De demissionaire premier wijst erop dat Polen altijd "vooroploopt als het gaat om steun aan Oekraïne". Hij denkt de dreiging om daarmee te stoppen voortkomt uit irritatie over de speech die Zelensky onlangs gaf bij de Verenigde Naties.
