Minister: meeste minima krijgen voor eind van het jaar energietoeslag
Het "overgrote deel" van de mensen met een laag inkomen krijgt voor het einde van het jaar een toeslag van maximaal 1300 euro voor de hoge energiekosten. Dat heeft demissionair minister Carola Schouten (Armoedebeleid) beloofd in de Tweede Kamer. Die steunt, zoals verwacht, dat minima net als vorig jaar een tegemoetkoming krijgen.
De Kamer wil wel dat er haast gemaakt wordt, zodat de gemeenten snel kunnen beginnen met uitkeren. Omdat er nog geen definitief groen licht is gegeven, kunnen mensen rond het sociaal minimum de toeslag nog niet aanvragen en dat leidt tot onrust.
De energietoeslag werd in 2022 ingevoerd, omdat door de oorlog in Oekraïne de energieprijzen de pan uit rezen. Daardoor dreigden mensen in armoede te vervallen. Nu zijn de prijzen wat lager, maar nog steeds hoog. Gemeenten zien dat veel mensen het geld hard nodig hebben.
Ook Schouten erkent dat er "grote urgentie" is. Ze kon de wet die de toeslag regelt pas begin juli indienen, onder meer omdat die na gerechtelijke uitspraken nog moest worden uitgebreid tot studenten. Omdat de Kamer daarna met reces ging, kon er pas vandaag over gedebatteerd worden. Binnenkort zal ook de Eerste Kamer zich erover buigen, en dan kan de regeling in werking treden.
Voorschot
De gemeenten weten over het algemeen wel wie ervoor in aanmerking komen. Die mensen krijgen het extraatje automatisch overgemaakt, zei Schouten. "De gemeenten staan klaar." Een behoorlijk deel van de gemeenten heeft al een voorschot van 500 euro uitgekeerd als overbrugging. Mensen die dat gekregen hebben, krijgen nu nog maximaal 800 euro.
De energietoeslag is bedoeld voor mensen met een inkomen tot 120 procent van het sociaal minimum, maar de precieze voorwaarden mogen gemeenten zelf invullen. Sommige gemeenten hanteren een ruimere doelgroep, omdat ze merken dat ook mensen net boven de grens in de problemen komen door de hoge energierekening. Maar niet alle gemeenten kunnen dat doen, want van het kabinet krijgen ze budget voor 120 procent.
Verschillende Kamerleden wezen erop dat er daardoor rechtsongelijkheid ontstaat. "De hoogte van de energierekening wordt niet bepaald door je postcode", zei SP-Kamerlid Sandra Beckerman. Dat erkent Schouten, maar ze wil zich niet mengen in het lokale armoedebeleid van gemeenten.
Partijen als de SP, de BBB en de PVV pleitten ervoor om het budget te verhogen, zodat de grens kan worden opgehoogd tot bijvoorbeeld 140 of 150 procent van het sociaal minimum. Wie net boven de grens zit heeft vaak dezelfde problemen maar valt buiten de boot, redeneren ze. Maar volgens de minister heeft het kabinet ook voor die groep "een heel pakket" aan koopkrachtmaatregelen genomen. Voor de energietoeslag is ongeveer 900 miljoen euro beschikbaar.
400 euro voor uitwonende studenten
Ook uitwonende studenten met recht op een aanvullende beurs kunnen een toeslag aanvragen, van 400 euro. Die wordt vanaf volgend jaar pas uitgekeerd, omdat het de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) niet lukt om dat eerder te doen.
Alle partijen vinden dat een energietoeslag voor minima en studenten eigenlijk helemaal niet nodig zou moeten zijn. "Het maakt me kwaad dat dit nodig is in een rijk land als Nederland", zei Beckerman van de SP. "Het is een pleister plakken, maar dat stopt alleen het bloeden. Het heelt niet de wond", zei Sjoerd Warmerdam van D66.
In de verkiezingscampagne wordt 'bestaanszekerheid' een belangrijk thema. Mensen moeten van hun salaris kunnen leven, zonder dat ze allerlei toeslagen nodig hebben om het hoofd boven water te houden, vinden de meeste partijen.
