Vast, variabel of dynamisch? Energieklanten dubben nu najaar nadert
Hoewel het deze week nog flink nazomeren wordt, zal niet iedereen er met het najaar voor de deur even gerust over zijn. Pas ik mijn energiecontract aan, of vertrouw ik erop dat ik een koude winter financieel wel doorkom als de energieprijzen onverhoopt toch weer de lucht in gaan?
Mensen hebben de keuze uit vaste, variabele, en 'dynamische' contracten, waarbij die laatste twee het meest risicovol zijn. "Als je nerveus wordt van schommelende prijzen, dan is het verstandig om je tarief gewoon vast te zetten voor een paar jaar. Dan weet je waar je aan toe bent", stelt energie-econoom Hans van Cleef van adviesbureau Publieke Zaken.
Vijf vragen:
1. Hoe staat het met de gasvoorraden voor deze winter?
Behoorlijk beter dan een jaar geleden. Toen was de voorraad voor 84,6 procent gevuld. Nu zit die met 95,3 procent al zo goed als vol. Daarbij gebruiken we met ongeveer 500 gigawattuur ongeveer een kwart minder gas dan de afgelopen jaren. Vergeleken met een jaar geleden is de situatie voor consumenten en bedrijven een verschil van dag en nacht.
Door het sluiten van de gaskraan door Rusland betaalden mensen in augustus 2022 de hoofdprijs voor een nieuw energiecontract. Inmiddels liggen de prijzen weer op een relatief normaal niveau, zij het nog altijd het twee- of drievoudige van voor de energiecrisis.
Nieuwsuur onderzocht wat de gasprijs deze winter gaat doen:
2. Niets meer aan de hand dus?
Dat kun je absoluut niet zeggen. "De situatie is anders dan een jaar geleden, maar niet per se minder zorgwekkend", meent energie-econoom Van Cleef. "Weliswaar zijn de voorraden goed gevuld, blijven de kerncentrales langer open, blijven kolencentrales beschikbaar en is er meer hernieuwbare energie. Maar we blijven het met minder Russisch gas doen. Europa is constant in concurrentie met China en India voor energie. Als het echt koud wordt, in Europa of Azië en in het ergste geval allebei, dan gaan de prijzen hard omhoog. Dat wordt echt onderschat."
3. Vorig jaar was je met een aflopend energiecontract de pineut. Is dat nu ook zo?
Ook die situatie is totaal anders. "Er valt weer iets te kiezen", liet minister Jetten voor Klimaat en Energie eerder weten aan de NOS toen energiebedrijven weer vaste energiecontracten voor een of drie jaar gingen aanbieden. Hij moedigde vooral consumenten aan om met het oog op de winter nog eens goed naar hun energiecontract te kijken en "bewust een keuze te maken".
Veel huishoudens hebben nu een variabel energiecontract, omdat energiebedrijven vanwege de grote prijsschommelingen lange tijd geen vaste energiecontracten meer durfden aanbieden.
4. Doe ik er niet beter aan de energierekening vast te zetten?
Energiegiganten als Eneco en Vattenfall zeggen hierover geen advies te willen geven. Ze weigeren dat omdat de situatie voor elk huishouden verschillend is. "Denk aan zaken als financiële situatie, type woning, gezinssamenstelling et cetera", benadrukt Eneco.
"Doe vooral waar je je comfortabel bij voelt", vindt adviseur Van Cleef. "Ik vergelijk het altijd met de hypotheekrente. Daar heb je mensen met maandelijks tot dertig jaar vast. Met energie is dat niet anders. Als je nerveus wordt van schommelende prijzen, dan is het slim om voor een vast tarief te kiezen voor een jaar of langer."
5. Waarom zou ik kiezen voor een dynamisch contract?
Bij een dynamisch energiecontract betaal je de actuele dagprijs voor gas en de actuele uurprijs voor elektriciteit. Diverse kleinere aanbieders bieden dit aan, en vandaag start ook Eneco hiermee. Daarmee loopt het bedrijf vooruit op een verplichting in de nieuwe Energiewet van minister Jetten, die nog door de Tweede Kamer goedgekeurd moet worden.
Volgens de Vereniging van Dynamische Energieleveranciers (VvDE) hadden in 2022 zo'n 200.000 huishoudens al een dynamisch contract. Bij Eneco heeft zo'n 3 procent van de ruim twee miljoen klanten interesse in zo'n contract, zegt hoofd klantenorganisatie Selina Thurer in De Telegraaf.
Volgens Van Cleef kan een dynamisch contract interessant zijn voor consumenten die bewust omgaan met hun energieverbruik en het leuk vinden om daar actief mee bezig te zijn. "Als het vandaag waait en de zon schijnt, dan gaan de prijzen omlaag en kun je geld terugkrijgen. Het is onderdeel van het bewust worden van efficiënt omgaan met energie", zegt hij.
Mensen kunnen bijvoorbeeld de wasmachine of vaatwasser aanzetten of hun elektrische fiets of auto opladen op gunstige momenten, wanneer de stroomprijs laag is. "Vooral als de salderingsregeling eruit gaat kan het interessant worden voor mensen met zonnepanelen. Dan kun je besluiten wanneer je de opgewekte energie zelf gaat verbruiken en wanneer je gaat terugleveren. De keerzijde is wel dat in de winter de prijzen hoog kunnen zijn. Dat moet je wel kunnen dragen."
