Netbeheerders roepen mensen op om de wasmachine aan te zetten als de zon schijnt. Ze hopen consumenten ervan bewust te maken dat ze vooral energie moeten gebruiken op momenten dat er veel zonne- of windenergie beschikbaar is. Niet alleen degenen met zonnepanelen op hun dak, maar nadrukkelijk ook mensen zònder panelen. Want als er niet meer gebruik van zonne- en windenergie wordt gemaakt, dan dreigen meer stroomstoringen en dreigt bovendien zonnestroom op piekmomenten verloren te gaan.
Als onderdeel van een campagne van netbeheerder Stedin kunnen mensen drie dagen lang gratis hun was doen in een 'Zonnerette', tenminste, als de zon schijnt. De speciale wasserette is vandaag geopend in Rotterdam.
Uit onderzoek door Stedin blijkt dat ruim 90 procent van de mensen zonder zonnepanelen niet weet dat ook zij beter energie kunnen gebruiken als de zon flink schijnt of de wind hard waait. Daarmee helpen zij volgens de netbeheerder storingen voorkomen.
Ook weet 69 procent van de mensen niet dat zonne-energie die wordt teruggeleverd aan het net, maar die niet direct wordt gebruikt, ook niet ergens wordt opgeslagen om later te kunnen gebruiken. Overtollige elektriciteit kan overigens wel naar het buitenland geëxporteerd worden.
Timer aanzetten
Het probleem is dat vraag en aanbod van elektriciteit voortdurend in balans moeten zijn, maar dat is niet altijd zo. Op dagen dat er veel zon en/of wind is, is er een overschot aan stroom. Het is nog niet mogelijk om dit op grote schaal op te slaan, en ook terugleveren aan het stroomnet is dan soms problematisch. Minister Jetten van Klimaat is dan ook positief over de oproep van de netbeheerders, zeker omdat Nederland wereldwijd koploper is met het aantal zonnepanelen.
"Die produceren natuurlijk vooral overdag heel veel elektriciteit. Het is eigenlijk zonde als we dat niet op dat moment benutten. Dus een heel goed advies om te kijken, voor zover dat kan, of je vooral je wasmachine en je vaatwasser aan kan zetten op een moment dat zonnepanelen ook veel produceren." De minister verwacht veel van apps die mensen kunnen adviseren wanneer apparaten het beste kunnen worden gebruikt.
Ook is het mogelijk om een timer aan te zetten, zodat apparaten pas aangaan op het moment dat er veel goedkope zonnestroom beschikbaar is. Het kabinet kijkt naar mogelijkheden om deze ontwikkeling te versnellen. Jetten zegt dit te willen subsidiëren. "Zodat je slimme apparaten en opslag op de juiste plek in het systeem kan inzetten."
Piek- en daltarief achterhaald
Op dit moment hebben de meeste huishoudens in Nederland een energiecontract met een dag- en nachttarief. In de nacht is stroom iets goedkoper. Dat systeem dateert uit de jaren 60, met als doel om het energiegebruik meer te spreiden. Maar inmiddels is de situatie veranderd: juist midden op de dag wordt vaak veel energie opgewekt met duurzame bronnen.
Daarom zou het goed zijn als er beter wordt nagedacht over dat piek- en daltarief, zegt Joyce Donat van de Consumentenbond. "Dat is nu eigenlijk een beetje achterhaald. Want wat we nu zien is dat stroom overdag goedkoper is. Dus er zou wel gekeken kunnen worden of je dag- en nachttarieven in stand moet houden."
Op het goedkoper worden van zonne- en windenergie wordt ingespeeld door zogenoemde dynamische energiecontracten, waarmee de prijs per uur kan verschillen. Maar, zegt Donat: "We merken dat het overgrote deel van de consumenten heel huiverig is voor die dynamische contracten. Want je weet niet van tevoren wat je per maand kwijt bent. En consumenten willen zekerheid."
Net piept en kraakt
Eerder dit jaar deed Stedin ook al een oproep, maar dan aan bedrijven, om vooral energie te gebruiken bij veel wind of zon. Vorig jaar kreeg de netbeheerder veel meer aanvragen binnen voor nieuw elektrisch vermogen dan het jaar ervoor. Daarmee raakte de energietransitie in een stroomversnelling, stelde Stedin in februari. De huidige situatie was eigenlijk pas voorzien voor het jaar 2030.
Netbeheerders kwamen zeven jaar geleden ook al met een oproep om elektriciteit op sommige momenten overdag goedkoper of zelfs gratis te maken. Ook werken ze er hard aan om het elektriciteitsnet uit te breiden, en investeren daar miljarden euro's in. Toch gaat het niet snel genoeg, waardoor het elektriciteitsnet piept en kraakt.
De brancheorganisatie van energiebedrijven, Energie Nederland, laat in een reactie weten toch wat moeite te hebben met dit soort oproepen. Een woordvoerder mailt: "De nadruk moet niet gelegd worden op het efficiënter benutten van het net, maar op het realiseren van netverzwaring en netuitbreidingen door netbeheerders."
