Kloof in VS steeds dieper door nieuwe uitspraken Hooggerechtshof
De conservatieve meerderheid in het Amerikaanse Hooggerechtshof heeft deze week een streep gezet door enkele sociaal-liberale wetten die al jaren golden. Daarmee wordt wederom de diepe kloof duidelijk tussen progressief en conservatief Amerika. Beide stromingen proberen via de rechterlijke macht hun ideaalbeeld van Amerika uit te voeren en het Hooggerechtshof is hun belangrijkste strijdtoneel.
Het hof bepaalde onder meer dat universiteiten en hogescholen geen voorrang meer mogen geven aan mensen van kleur, waardoor het voor met name zwarte Amerikanen lastiger wordt aangenomen te worden. Daarnaast gaf het hof een christelijke webdesigner gelijk door te stellen dat ze op basis van vrijheid van meningsuiting homostellen als klant mag weigeren en tot slot schoten de conservatieve rechters een plan af van de regering-Biden om studieschulden kwijt te schelden.
De uitspraken volgen op een eveneens opzienbarende beslissing vorig jaar, toen hetzelfde conservatieve hof het landelijke recht op abortus terugdraaide. President Biden haalde deze week ongekend fel uit door het hoogste rechtsorgaan als 'niet normaal' te bestempelen en te stellen dat het hof de grondwet niet goed interpreteert.
Na decennia redelijk in balans te zijn geweest, heeft na de benoeming van drie conservatieve rechters door Donald Trump het huidige Hooggerechtshof de meest conservatieve samenstelling in negentig jaar. 62 procent van de uitspraken van dit hof vallen in het voordeel van een conservatief-christelijke denkwijze uit, zocht de publieke radiozender NPR uit.
Twee stromingen
Conservatieve rechters in het Hof als Neil Gorsuch en Brett Kavanaugh zijn aanhangers van "originalism" en "textualism", concepten die een letterlijke interpretatie van de Amerikaanse grondwet voorstaan. Deze lezing is vooral populair onder conservatieven en houdt in dat volgens de tekst van de grondwet iedereen gelijk is en dat er dus geen uitzonderingen gemaakt moeten worden op basis van ras of sociale omstandigheden.
Dat druist recht in tegen wat wel het hart van de Democratische politiek kan worden genoemd, namelijk dat de overheid haar macht moet gebruiken om sociale ongelijkheden recht te trekken en mensen in achtergestelde posities omhoog te trekken. Burgerrechtenadvocaten zien de recente uitspraken van het Hooggerechtshof als het opwerpen van barrières op basis van ras, waartegen hun voorouders decennialang hebben gevochten. Terwijl invloedrijke conservatieve organisaties het terugdraaien van positieve discriminatie in het hoger onderwijs juist toejuichen: "De beslissing is een triomfantelijke terugweg naar het herstel van onze aangetaste grondwet", zegt de voorzitter van de invloedrijke conservatieve politieke organisatie CPAC.
Bedreiging
Voor conservatieve Amerikanen waren de jaren onder president Obama en zijn rechterhand Biden een gruwel. Het homohuwelijk werd wettelijk geregeld en de eerste stappen werden gezet voor gedeelde toiletten voor transgenders. Vanuit christelijke hoek en in conservatieve media werd steeds vaker een beeld geschetst dat Amerika ten onder zou gaan als liberale democraten het nog langer voor het zeggen zouden hebben.
Daarom proberen conservatieve organisaties al jaren via politieke benoemingen van rechters hun macht uit te oefenen en dankzij Trump is dat met de benoeming van drie conservatieve rechters in het Hooggerechtshof dus gelukt. Ook al is het mogelijk dat Trump slechts één termijn president is geweest, zijn invloed zal nog minstens een kwart eeuw merkbaar zijn via de uitspraken van dit hof.
Herinrichting
De meest recente uitspraken zullen waarschijnlijk de discussie over een andere samenstelling van het Hof weer aanwakkeren. Al langer wordt gesproken over het uitbreiden van het hof met meer rechters. De Democratische Senator Tina Smith uit Minnesota tweette gisteren: "Mensen hoeven niet constant in angst te leven voor het Hooggerechtshof. We kunnen niet op onze handen blijven zitten, terwijl deze rechters de wensen van extreemrechtse organisaties uitvoeren. Breid het hof uit."
Op dit moment bestaat het Hooggerechtshof uit negen rechters, maar dat is niet altijd zo geweest omdat het aantal niet is vastgelegd in de Amerikaanse grondwet. De regering-Biden zou een voorstel kunnen doen om meer rechters te benoemen, maar op dit moment maakt Biden nog geen aanstalten zoiets te doen.
