Klanten stelen meer uit supermarkt, door hoge inflatie en zelfscan

In het jaar dat de inflatie opliep naar meer dan 10 procent is er flink meer gestolen in supermarkten. Financieel retailspecialist Marshoek heeft becijferd dat er in 2022 per winkel gemiddeld 66.300 euro aan producten onbetaald mee naar buiten werd genomen. Dat is zo'n 20.000 euro meer dan een jaar eerder, toen de inflatie nog onder de 3 procent bleef. Voor de hele supermarktbranche is dat een extra kostenpost van 70 miljoen euro.

Marshoek keek in de boeken van ruim 300 supermarkten. De extra diefstal kan volgens onderzoeker Richard Kievit niet los worden gezien van de hoge inflatie.

Vooral versproducten als aardappelen, groente en fruit, en ook brood worden veel gestolen. Een deel van de stijging van het totaalbedrag is te verklaren doordat de producten die gestolen worden een stuk duurder zijn dan een jaar eerder.

Zelfscan

Het groeiende fenomeen van de zelfscan helpt ook niet. "Zelfscan lijkt diefstal in de hand te werken", staat in het onderzoek. Tot nu toe wogen de voordelen van de zelfscan op tegen de toenemende diefstal, "maar je ziet nu zo'n enorme stijging dat het wel begint te knellen", zegt Kievit.

Ondernemers worstelen er enorm mee. Henry Hubers van de Coop-supermarkt in Vinkel (bij Den Bosch) heeft twee weken geleden nog veertien camera's laten plaatsen. "Elk hoekje van de winkel is nu in beeld, en ook buiten nog. Of het helpt? We moeten het zien." Het was een investering van 6000 euro voor Hubers. "Het is toch eigenlijk triest dat het zou moeten."

Moedeloos

Hubers wordt moedeloos van de stelende klanten, die soms zeer geslepen te werk gaan. "Voordat je het beseft, ben je weer tientallen euro's kwijt aan sigaretten bijvoorbeeld. En de politie heeft vaak helemaal niet de capaciteit om de daders op te pakken."

De diefstalschade komt voor Hubers boven op een hogere energierekening (50.000 euro extra vorig jaar), hogere lonen en een hogere huur. En volgend jaar komt er voor supermarkten nog een verbod op de verkoop van sigaretten. De prijzen van producten kan Hubers naar eigen zeggen niet verder omhoog doen. "Dan weet je zeker dat je je eigen graf graaft. Ik hoop maar dat dit jaar beter wordt, anders moeten we gewoon stoppen."

Verdacht gedrag

Wirner van Aanholt constateert ook veel diefstal in zijn Jumbo in Gorinchem. "We komen bijvoorbeeld tegen dat mensen voor 27 euro afrekenen en voor 150 euro in hun karretje hebben zitten." Hij heeft nu een nieuw systeem in zijn winkel dat via de camera's meldt als iemand verdacht gedrag vertoont.

Het raakt Van Aanholt enorm als mensen iets stelen, vertelt hij, aangezien het zijn eigen zaak is. "Maar mijn medewerkers hebben er ook last van, want die worden elke keer geconfronteerd met de negatieve kanten van de zelfscan en we willen graag heel positief zijn." De winkeleigenaar zegt dat klanten ook vaak boos worden als ze een steekproef krijgen. "Dat zijn wel de minder leuke kanten van het werk op dit moment."

Toch wil de winkeleigenaar niet zijn hele focus leggen op klanten die niet afrekenen. "Gelukkig gaat er heel veel wel goed."

Producten die naar je hoofd worden gegooid, uitgescholden worden en dreigementen. Zelfscanmedewerkers krijgen er geregeld mee te maken. NOS Stories sprak met tientallen jonge medewerkers over hun ervaringen en verspreidde een vragenlijst die zo'n duizend zelfscanmedewerkers hebben ingevuld.