Boeren mogen nu uitgekocht worden, maar hoe bepaal je de waarde van hun bedrijf?
Na het groene licht van de Europese Commissie aan het kabinet om de grote uitstoters van stikstof in de veehouderij te kunnen uitkopen middels een regeling, is het nog maar de vraag hoeveel boeren daarop ingaan. Want wat is het bedrijf waard en misschien nog belangrijker: wat is het bedrijf voor de boer waard?
Het bepalen van de waarde van een boerenbedrijf is zo eenvoudig nog niet, zegt Paul van 't Veer, makelaar en taxateur van agrarische bedrijven. "Een flatgebouw met veertig appartementen, dan weet je van tevoren eigenlijk al wel wat de waarde is. Maar voor de meeste agrarische ondernemers is het heel complex. Stallen zijn heel divers, vaak gebouwd in meerdere jaren. Elk bedrijf is uniek en anders."
In de berekening worden heel wat dingen meegenomen: het aantal dieren, maar ook hoeveel stikstof er uitgestoten wordt, of er trekkers achterblijven, de waarde van bedrijfsgebouwen en het recht op het houden van dieren. "Het gaat veel verder dan alleen de stenen. Het gaat ook om de vergunningen en de locatie; het hele totaalplaatje", stelt de taxateur.
Het kabinet heeft voor ogen om een paar honderd piekbelasters vrijwillig uit te kopen. Daarvoor komen zo'n 3000 bedrijven in aanmerking. De aanpak van de piekbelasters is essentieel voor het oplossen van de stikstofimpasse. Door de uitkoop zou een forse stikstofreductie in de natuurgebieden moeten worden behaald om de natuur te verbeteren. Een deel van de vrijkomende stikstofruimte gaat onder meer naar bouwprojecten die nu stilliggen.
Voor melkveehouder Jesper Verhoef is één ding zeker: "Een regeling kan financieel nog zo interessant zijn, als daar een beroepsverbod aan vastzit, doe ik het niet. Het is een mooi beroep, dat is niet zomaar met geld af te kopen of te beëindigen."
Bij eerdere stoppersregelingen werd het Nederlandse boeren verboden om een nieuwe veehouderij binnen de EU te beginnen. Een groot struikelblok, noemt Van 't Veer zo'n beroepsverbod. Een dergelijk verbod is ook een voorwaarde bij deze nieuwe uitkoopregeling, maar eerder sprak minister Van der Wal (Natuur en Stikstof) ook over een eventuele verplaatsingsregeling. Mogelijk kunnen veehouders zo toch door met hun werk op een locatie die verder van een Natura 2000-gebied af ligt.
Op eigen kracht
Tegen verplaatsen heeft Verhoef in principe geen bezwaar, maar daarvoor heeft hij wel genoeg land naast de stallen nodig. "Weidegang kan niet op een perceel op een kilometer afstand, of als je eerst de weg moet oversteken met de koeien. Dat is essentieel voor mijn bedrijfsvoering", stelt Verhoef.
Het land van de familie Verhoef ligt naast het natuurgebied de Weerribben, een van de Natura 2000-gebieden waar de stikstofuitstoot met zo'n 70 procent moet worden teruggedrongen. "In dit geval is een bedrijf hebben naast een stikstofgevoelig natuurgebied geen fijne combinatie."
De stikstofcrisis: hoe zit het ook alweer? Via de onderstaande link leggen we het je uit in 4, 7, 12 of 15 minuten:
Of de melkveehouder onder de piekbelastersregeling valt, is nog een groot vraagteken. Zo niet? "Dan moet het dus op eigen kracht", zegt Verhoef. "Dat betekent gewoon alles zelf betalen."
Het kabinet heeft ambitieuze stikstofdoelen, die voor een groot deel door de veehouderij behaald moeten worden. Van 't Veer ziet dat veel ondernemers graag willen, zo ook melkveehouder Verhoef. "Erg jammer dat zo'n ondernemer dan buiten de regelingen zal vallen. We kunnen het heel mooi maken met elkaar. Als er een verplaatsingssubsidie komt, kunnen we dat gebied weer laten floreren", zegt Van 't Veer.
