Stroom internationale studenten moet ingedamd: 'rem en stuur nodig'

Minister Robbert Dijkgraaf wil de komst van internationale studenten naar Nederland afremmen. De afgelopen jaren nam hun aantal sterk toe en dat leidt tot allerlei problemen. De minister voor hoger onderwijs komt nu met een reeks aan voorstellen. Zo vindt hij dat er weer meer in het Nederlands les moet worden gegeven.

Er zijn inmiddels 115.000 internationale studenten in Nederland, schrijft Dijkgraaf in een brief aan de Tweede Kamer. Dat zijn er 3,5 keer zoveel als in 2005. Op de universiteiten komt nu 40 procent van de eerstejaars uit het buitenland, in 2015 was dat nog 28 procent.

De minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap vindt het op zich goed dat Nederland veel buitenlandse studenten trekt. Niet alleen voor hen zelf "maar ook voor onze samenleving en kenniseconomie". Maar hij wil de stroom wel kunnen beheersen. "We hebben naast een gaspedaal ook een rem en vooral een stuur nodig", schrijft de minister, die vindt dat er nu te weinig controle is. "We hebben er te weinig vat op."

Overvolle collegezalen

Dijkgraaf wijst erop dat er onderhand sprake is van overvolle collegezalen, een gebrek aan huisvesting en een hoge werkdruk onder docenten, en dat de toegankelijkheid van het onderwijs voor Nederlandse studenten in het geding kom. Hij vreest dat als er niet wordt ingegrepen, de kwaliteit van de hogescholen en universiteiten zo achteruit gaat "dat dit onze internationale toppositie ondergraaft".

Hij wil ten eerste dat er een centrale regie komt, waarbij breder gekeken wordt dan naar alleen naar wat een hogeschool of universiteit ermee opschiet. "Wat kunnen de maatschappij en het stelsel aan? Hoe zorgen we ervoor dat ongewenste ontwikkelingen tijdig worden gesignaleerd?", zijn vragen die gesteld moeten worden, en de minister van Onderwijs moet hier het laatste woord krijgen.

Daarnaast wil Dijkgraaf dat instellingen gemakkelijker een maximum aantal plaatsen voor buitenlandse studenten kunnen instellen, zodat Nederlandse studenten ook toegang blijven houden. Hij heeft het over een "noodcapaciteitsfixus", die kan worden ingezet bij een onverwachts groot aantal aanmeldingen van studenten van buiten Europa.

Verder wil Dijkgraaf dat het Nederlands weer uitdrukkelijk de hoofdtaal wordt in het onderwijs. Dat is op papier al zo, maar er is geen toezicht op en in de praktijk worden steeds meer lessen in het Engels gegeven. Dijkgraaf wil dat internationale studenten weer Nederlands gaan leren. Daarmee wordt de kans dat zij na hun studie in Nederland blijven ook groter.

De maatregelen die Dijkgraaf voorstelt gaan nog niet meteen in. De minister werkt nog aan nadere plannen en wetgeving, die hij liefst voor de zomer naar de Tweede Kamer wil sturen. Hij wil ook voor de zomer in overleg met hogescholen en universiteiten over zijn eerdere oproep om voorlopig te stoppen met het actief werven van buitenlandse studenten.

Eerder maakte NOS op 3 deze video over de grote hoeveelheid internationale studenten: