ProRail: dassen op veertig plekken bij het spoor aanwezig

Niet alleen bij het Brabantse Esch en het Friese Molkwerum zitten dassen bij het spoor: ze zitten volgens spoorbeheerder ProRail op veertig plekken langs spoortrajecten. Waar precies, meldt het bedrijf niet.

De dieren veroorzaken niet altijd problemen bij het spoor, maar dat kan snel veranderen omdat het "snelle gravers" zijn, aldus een ProRail-woordvoerder.

Gisteren werd het treinverkeer tussen Den Bosch en Boxtel stilgelegd, nadat was gebleken dat dassen er onder het spoor hadden gegraven. Het risico bestaat dat het spoor bij Esch daardoor verzakt. Ook tussen het Friese Workum en Stavoren rijden tijdelijk geen treinen vanwege holen van dassen onder het spoor.

Omdat dassen een beschermde diersoort zijn, mogen ze niet zomaar verdreven worden. In Friesland probeert ProRail nu de dassen onder het spoor vandaan te lokken met een kunstmatig gangenstelsel. Tot ze zijn vertrokken, rijden er geen treinen.

De verbinding in Brabant is een stuk drukker dan die in Friesland. Normaal gesproken rijden hier ieder uur zestien treinen: twaalf intercity's en vier sprinters. ProRail heeft bij de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) een ontheffing gevraagd om de dassen bij Esch te mogen verstoren. "Maar die is nog niet bekrachtigd", zegt de ProRail-woordvoerder.

Eerste aanvraag in december

De problemen met de dassen bij Esch zijn sinds vorig jaar mei bij ProRail in beeld. Toen was er een verzakking in het spoor, zegt een woordvoerder. "De oorzaak bleek een dassenburcht."

Sindsdien houdt ProRail de situatie in de gaten. In december deed het bedrijf bij de RVO een aanvraag tot ontheffing. De RVO heeft in principe dertien weken om te beslissen. Maar ProRail legde de procedure tussendoor zelf stil, omdat er moest worden gekeken naar een andere locatie, zegt Brenda Heidinga van de RVO.

Sinds gisteravond buigt een team van ecologen en juristen van de RVO zich volgens Heidinga opnieuw over de aanvraag. Er zijn volgens haar extra mensen voor vrijgemaakt. "Zij kijken of de aanvraag compleet is, want die is vrij uitgebreid. Er moeten actieplannen zijn ingediend, ecologisch onderzoek, noem maar op."

'Tempo moet omhoog'

Natuurbeschermingsorganisatie Das en Boom zegt dat het nooit zover had hoeven komen. "We zagen dit vier jaar geleden aankomen", zegt Jaap Dirkmaat van Das en Boom. "We hebben een waarschuwing gestuurd naar Rijkswaterstaat, ProRail en de waterschappen. 'Denk erom: dit gaat er gebeuren, en dat moet je niet tolereren'."

De dassenpopulatie is volgens Dirkmaat sterk gegroeid sinds de jaren 80. Hierdoor duiken de dieren op steeds meer plekken op, waaronder dus ook spoorwegen.

Maar ze horen niet thuis bij infrastructuur, zegt Dirkmaat. "Dassen zijn heel honkvast: ze blijven maar doorgraven en zitten eeuwen op dezelfde plek. Je moet er niet aan denken dat er een trein ontspoort of een dijk doorbreekt, dan wordt dat de dassen nog eeuwen nagedragen. Dat wil je niet."

De veertig plekken waar ProRail over spreekt, moeten daarom zo snel mogelijk in kaart worden gebracht, zegt Dirkmaat. "Je moet precies weten hoe het ervoor staat en wat er moet gebeuren en wanneer je daarmee begint. Het tempo moet omhoog."

Generieke ontheffing

Staatssecretaris Heijnen van Infrastructuur en Waterstaat (I&W) laat in een Kamerbrief weten dat zij ProRail heeft gevraagd om de activiteiten van dassen rond het spoor scherp in de gaten te houden. Daarnaast kan ProRail maatregelen treffen die tegengaan dat dassen beginnen met graven bij spoorwegen, zegt een woordvoerder van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV).

Voor de toekomst willen de ministeries van I&W en LNV samen met ProRail en de RVO "inzetten op een generieke ontheffing", zegt de LNV-woordvoerder. Hiermee kan sneller worden opgetreden. De meeste waterschappen hebben volgens de woordvoerder al zo'n ontheffing.