Europese Commissie: EU te afhankelijk van China, meer grondstoffen uit eigen bodem
De Europese Commissie wil de komende jaren meer kritieke grondstoffen uit eigen bodem halen. Aardmetalen zoals lithium, iridium en neodymium worden gebruikt in een legio aan huishoudelijke apparaten, maar zijn ook nodig voor de productie van windmolens en elektrische auto's. De stoffen zijn daarom van groot belang voor de klimaatdoelen van Europa, maar de EU is nu voor het delven en de productie ervan sterk afhankelijk van andere landen.
"Het is in ons aller belang om de productie in de EU op een duurzame manier op te voeren", zegt commissievoorzitter Ursula von der Leyen.
De vraag naar de kritieke grondstoffen gaat naar verwachting 'dramatisch' stijgen. De Europese Unie zou in 2030 bijvoorbeeld twaalf keer zoveel lithium nodig hebben als nu. De stof wordt onder meer gebruikt in elektrische auto's en batterijen.
Om aan de vraag te voldoen zouden in Europa weer mijnen geopend moeten worden. Het plan is om in 2030 15 procent van de zeldzame grondstoffen uit hergebruik te halen, en 10 procent zelf te winnen. 40 procent van de stoffen moeten worden verwerkt in fabrieken in Europa. De stoffen worden nu vooral gehaald en verwerkt in China, maar ook uit onder meer Turkije en de Democratische Republiek Congo. 98 procent van de zeldzame aardmetalen wordt nu geproduceerd in China.
Risico voor tekorten
Van die grote afhankelijkheid wil de Europese Commissie af; het risico voor tekorten is te groot. Bovendien is de productie ervan nu onderhevig aan geopolitieke schommelingen. De commissie noemt de tekorten in de coronapandemie, tekorten in de chipsector en de energiecrisis na de Russische inval in Oekraïne als voorbeelden van die afhankelijkheid.
De commissie erkent wel dat de EU nooit helemaal zelfvoorzienend zal zijn. Het plan zet daarom ook in op "strategische projecten buiten de EU" in "gelijkgestemde landen" waar veel kritische grondstoffen zijn.
Mijnen zijn in Europa de vorige eeuw juist gesloten; er was vaak sprake van slechte arbeidsomstandigheden, ze waren te duur en kunnen vormen van milieuschade veroorzaken. Op de plannen klinkt dan ook kritiek.
Europarlementariër Mohammed Chahim (PvdA) pleit voor "heel duidelijke" sociale en milieuvoorwaarden voor nieuwe mijnbouw. Bovendien zegt hij dat Europa "naast nieuwe zeldzame grondstoffen ook nog een enorme slag kan maken in het hergebruik van grondstoffen". "Om die slag te maken, hebben we bindende doelen nodig voor het recyclen van grondstoffen. Alleen zo zullen we een markt creëren voor het hergebruik ervan."
'Van Russisch gas naar Chinese grondstoffen'
CDA verwelkomt de plannen van de commissie wel: "We ruilen momenteel onze ene afhankelijkheid in voor de ander: van Russisch gas naar Chinese grondstoffen", zegt CDA-Europarlementariër Tom Berendsen. "We mogen nooit meer zo chantabel zijn als afgelopen jaar en moeten dus minder naïef zijn over dit soort strategische afhankelijkheden. Deze kritieke grondstoffen zijn cruciaal voor de Europese energietransitie en onze economie van de toekomst. Goed dat de Europese Commissie dat nu ook inziet."
