Reeks explosies in Marioepol: kan Oekraïne gevoelige tik uitdelen?
Oekraïne weet naar eigen zeggen al dagenlang succesvolle aanvallen uit te voeren op Russische doelen in Marioepol. In de Oekraïense havenstad, die door Rusland wordt bezet, zijn volgens het Britse ministerie van Defensie in een week tijd zeker veertien explosies geweest. De aanvallen leiden tot onrust bij de Russische bezettingsautoriteiten en de lokale bevolking.
Volgens het Oekraïense bestuur van de stad, dat in ballingschap zit, zijn de afgelopen dagen onder meer munitiedepots, gevechtsvoertuigen en de luchthaven aangevallen. Ook zouden zeker vijftig Russen zijn uitgeschakeld. Met de aanvallen op Marioepol kan de toevoer van nieuwe wapens naar het front worden gefrustreerd, aldus Kyiv.
Rusland heeft de aanvallen niet bevestigd. Volgens het lokale bezettingsbestuur zijn twee Oekraïense drones boven Marioepol uitgeschakeld. De door Rusland aangestelde leider van de regio Donetsk sluit echter niet uit dat Oekraïne de stad kan aanvallen.
De Oekraïense claims zijn niet te controleren, door een gebrek aan betrouwbaar beeld en onafhankelijke journalisten. Inwoners van de stad bevestigen aan de NOS dat er explosies plaatsvinden. "Het zijn enorme knallen, waardoor de bodem echt trilt", vertelt bewoonster Olga (volledige naam bij de redactie bekend). Volgens haar gaat het om zeer gerichte aanvallen.
Buiten Himars-bereik
Het is niet duidelijk hoe Oekraïne de doelen in Marioepol heeft kunnen raken. Het front ligt vrij ver, zo'n 80 kilometer, van de gehavende havenstad verwijderd, waardoor het buiten het huidige bereik ligt van de Himars-raketsystemen. De VS kondigde begin deze maand de levering van geavanceerdere GLSDB-raketten aan. Daarmee kan Marioepol wél worden bereikt, maar het is onduidelijk of Oekraïne nu al over GLSDB-raketten beschikt.
De verwachtingen van de GLSDB, een afkorting van ground-launched small diameter bomb, zijn hooggespannen. Het zou het bereik van Oekraïne verdubbelen, en bovendien kan GLSDB het doelwit tot op één meter nauwkeurig raken.
Op dit kaartje zie je hoe ver de raketten kunnen komen:
Een andere optie is de inzet van langeafstandsdrones, die in het verleden zijn gebruikt om Russische militaire luchtmachtbases diep in het land aan te vallen. Het is in ieder geval aannemelijk dat er wordt samengewerkt met inwoners van Marioepol, die locaties van doelen doorgeven aan de Oekraïense strijdkrachten via speciaal daarvoor bestemde apps. In de afgelopen maanden heeft Oekraïne op die manier regelmatig doelen kunnen bestoken in bezet gebied.
De aanvallen zijn een gevoelige klap voor Moskou. Marioepol is de grootste (en enige grote) stad die Rusland na één jaar oorlog in handen heeft. De andere grote stad in het zuiden, Cherson, werd in november bevrijd. Het Kremlin is er daarom op gebrand de stad in handen te houden.
De havenstad heeft een belangrijke logistieke functie, als knooppunt tussen Rusland en de bezette Donbas-regio en de Krim. Andere routes liggen noordelijker van de stad, en daarmee dichter bij het front. Het Britse ministerie van Defensie verwacht daarom dat de explosies vermoedelijk tot grote bezorgdheid in het Kremlin leiden, zo wordt geschetst in de dagelijkse update van de oorlog in Oekraïne.
Relatieve rust
Afgelopen mei viel Marioepol na een wekenlange belegering definitief in Russische handen. De stad werd voor een groot deel verwoest en naar het aantal slachtoffers kan slechts worden gegist. Schattingen over het dodental lopen in de tienduizenden.
De afgelopen maanden was het relatief rustig in de stad, doordat Marioepol ver van het front ligt en het Oekraïense verzet in de stad is uitgeschakeld. Ongeveer een kwart van de oorspronkelijke bevolking woont nog in Marioepol, zo is de schatting. Rusland is in de stad bezig met een grote sloopoperatie en de wederopbouw van vernietigde flats, een prestigeproject van de Russen.
De recente explosies leiden ook tot onrust bij de lokale bevolking. "Dit brengt de oorlog terug in Marioepol", vertelt een bewoner via Telegram. Volgens Olga zorgen de aanvallen voor een nieuwe exodus uit de stad, van mensen die naar Rusland reizen. "Er zijn nu ook veel pro-Russische mensen in de stad, die niet willen dat de Oekraïners terugkomen." Onder hen zitten ook Russen die juist naar Marioepol zijn verhuisd na de verovering van afgelopen jaar.
Bewoonster Olga haalt juist hoop uit de recente aanvallen. "Ik zie de explosies als het begin van naderende vrijheid. Dit kan het begin zijn van het Oekraïense tegenoffensief."
