Levering raket VS aan Oekraïne kan grote gevolgen voor het slagveld hebben

• Christiaan Paauwe

  Redacteur Buitenland

Al sinds het begin van de oorlog vraagt de Oekraïense president Zelensky om meer wapens en meer geavanceerde systemen van het Westen. Met de zorgen over een nieuw Russisch offensief in het achterhoofd, zetten NAVO-landen deze maand een belangrijke stap door te beloven dat er meer dan 150 westerse tanks worden geleverd. Maar de VS verhoogt de inzet nu verder en gaat Oekraïne geavanceerde raketten leveren.

Het gaat om de zogenoemde ground-launched small diameter bomb - de glsdb. Dit is een wapensysteem dat Oekraïne twee keer zoveel bereik geeft om Russische doelen te raken.

Het systeem maakt deel uit van een pakket van meer dan twee miljard dollar aan extra militaire steun. De levering ervan is een belangrijke toezegging aan de Oekraïners en zal grote invloed hebben op het verloop van de oorlog.

Wat is de glsdb?

Het raketsysteem wordt sinds 2015 geproduceerd door het Zweedse Saab en de Amerikaanse firma Boeing. Met de raket kan een bom tot wel 150 kilometer ver komen en tegelijkertijd een doelwit raken tot op een meter precies.

Er zit een navigatiesysteem in om obstakels zoals bergen, maar ook luchtafweer te ontwijken. Bovendien zijn de raketten goedkoper en makkelijker in gebruik dan bijvoorbeeld het meer geavanceerde atacm-systeem, al is de glsdb nog nooit in een oorlogssituatie ingezet.

Wat wil Oekraïne nog meer?

De Oekraïners kregen vanaf juni Himars-systemen geleverd van de Amerikanen. Daarmee kunnen tot nu toe raketten met een bereik van tachtig kilometer afgevuurd worden. Zo kon Oekraïne Russische bewegingen al een flink stuk verder achter de frontlinie verstoren. Wapendepots werden bestookt en bij een aanval in Makijivka kwamen vermoedelijk honderden gemobiliseerde Russen om het leven.

Oekraïne vroeg de afgelopen maanden om het zogeheten atacm-systeem, waarmee raketten met een bereik tot 300 kilometer kunnen worden afgeschoten. Zo wil Kiev voorkomen dat Rusland genoeg slagkracht kan ontwikkelen om nieuwe offensieven te beginnen. Maar president Biden vreest dat levering van het atacm-systeem een te grote provocatie is voor Rusland.

Waarom dan de glsdb?

De glsdb lijkt daarom een compromis te zijn. "Hiermee zouden ze alles waarmee Rusland vanuit de Donbas op Oekraïne schiet, kunnen uitschakelen, dat is heel belangrijk", zegt voormalig commandant der strijdkrachten Dick Berlijn in radioprogramma Sven op 1. "Daarnaast zouden er andere troepenconcentraties, commandoposten of aanvoerlijnen van de Russen mee onder vuur kunnen worden genomen."

Wat betekent dit voor het slagveld?

Persbureau Reuters zag documenten in waaruit bleek dat de glsdb al in de lente geleverd kan worden en dus op relatief korte termijn ingezet kan worden. Internationale waarnemers en Oekraïense inlichtingendiensten houden er wel rekening mee dat Rusland de komende maanden al een nieuw offensief wil beginnen, juist omdat er zoveel geavanceerde westerse wapens, zoals goed uitgeruste tanks, aankomen. "Dit is ook logisch. Poetin ziet dat het Westen Oekraïne van wapens voorziet", zegt Berlijn. "Hij wil een punt maken voordat die wapens er zijn."

Want als de glsdb er eenmaal is, zal Rusland munitie en proviand voor eenheden nog verder van het front moeten houden, wat nieuwe offensieven lastiger maakt. "We kunnen nu geen faciliteiten raken verder dan tachtig kilometer", zegt de Oekraïense militair analist Oleksandr Moesijenko tegen persbureau Reuters. "Als we ze tot aan de grens en de bezette Krim kunnen raken, dan zal dit de aanvalsmogelijkheden van Russische troepen beperken."

Wat zegt Rusland over de raket?

In een eerste reactie sprak het Kremlin over een "verdere escalatie" van de oorlog. Tegelijkertijd heeft dit geen invloed op de doelstellingen van Rusland, zegt woordvoerder Dmitri Peskov.

Minister van Buitenlandse Zaken Lavrov vulde aan dat Rusland nu gedwongen is om Oekraïne nog verder terug te dringen van de grens met Rusland. "Als het regime in Kiev meer wapens krijgt met een groter bereik, dan moeten we die nog verder van Russisch grondgebied dwingen."