Netbeheerder waarschuwt voor stroomtekort in 2030

• Rob Koster

  Economieverslaggever

Tennet vreest dat er in 2030 niet altijd genoeg elektriciteit is in Nederland. In een rapport voor het ministerie van Economische Zaken schrijft de landelijk netbeheerder dat er over zeven jaar tekorten in de stroomproductie kunnen ontstaan. "Daardoor kan mogelijk niet op alle uren van het jaar volledig aan de gewenste elektriciteitsvraag worden voldaan."

De leveringszekerheid van elektriciteit in Nederland is internationaal gezien nu nog extreem hoog (99,99963 procent). Maar Tennet ziet dat veranderen en dat heeft alles te maken met de toenemende afhankelijkheid van het weer en de toenemende vraag naar stroom.

De elektriciteit die wordt gebruikt, is steeds vaker afkomstig van zon en wind. Nederland haalt de komende jaren in snel tempo de achterstand in die het heeft in Europa als het gaat om het gebruik van duurzame energie. De populariteit van zonnepanelen op daken van huizen en bedrijven heeft alle verwachtingen overtroffen. Verder worden de eerste grote windmolenparken op zee opgeleverd en er volgen er meer. Tegelijkertijd sluiten kolen- en gascentrales om aan de klimaatafspraken te voldoen.

Tekort aan 'regelbaar vermogen'

Zolang het waait en de zon schijnt, is dat geen probleem. Ook zijn er nu nog genoeg kolen- en gascentrales om stroom op te wekken als het donker is of bewolkt. In netbeheerdersjargon heet dat 'regelbaar vermogen': iets dat je aan, uit en harder en zachter kan zetten. In tegenstelling tot zon en wind.

Zonder kolen- en gascentrales wordt het creëren van dat regelbare vermogen een stuk lastiger. Waterstof en grote batterijen kunnen een oplossing bieden, maar beide zijn relatief duur en de ontwikkeling ervan gaat langzamer dan de vraag. Het kan ook met nieuwe kerncentrales: het kabinet koos begin december voor twee extra reactoren in Borssele. Die zijn echter op zijn vroegst in 2035 klaar.

Ook veel meer vraag naar stroom

Het sluiten van kolencentrales en de wens om versneld van het gas af te gaan leiden bovendien tot een toename van huizen, gebouwen en fabrieken die overgaan van gas op elektriciteit. Deze ontwikkeling is het afgelopen jaar versneld vanwege de oorlog in Oekraïne waardoor Europa van het Russische gas af wil.

Het leidt bijvoorbeeld in de Rotterdamse haven nu al tot problemen, omdat bedrijven sneller over willen op elektriciteit dan de netbeheerders kabels kunnen aanleggen. In verschillende provincies ontstonden de afgelopen tijd wachtlijsten voor bedrijven die hun elektriciteitsgebruik willen uitbreiden.

Meer elektriciteit uit buitenland

Tennet pleit voor meer Europese samenwerking. Nederland heeft al stroomkabelverbindingen met België, Duitsland, Denemarken, Noorwegen en het Verenigd Koninkrijk. De netbeheerder stelt voor om die capaciteit verder uit te breiden. Zo heeft Noorwegen elektriciteit uit waterkracht en het Verenigd Koninkrijk elektriciteit uit kernenergie. Hiermee kan op sommige momenten een gebrek aan zon en wind gecompenseerd worden.

Netbeheerders willen ook graag meer flexibiliteit van de klant. Die zou meer elektriciteit moeten afnemen bij een overschot en minder bij een tekort en in ruil hiervoor minder gaan betalen.

Eerder maakten we deze video over het volle elektriciteitsnet. Wat zijn de problemen en is er een oplossing?