In het vliegtuig of het hotel, overal laven Noorse talenten zich aan Koss en Kramer
De tijd verdrijven tijdens een nachtvlucht over de Atlantische Oceaan kan op allerlei manieren. Gekende methodes: een film of serie opzetten, muziek luisteren of er een goed boek bij pakken.
Terwijl de Noorse sprinter Håvard Lorentzen probeert te slapen op de terugvlucht uit Calgary, half december, zit zijn jonge landgenoot Sander Eitrem een rij daarvoor met zijn telefoon voor zijn neus. Maar Eitrem kijkt niet naar een actiefilm of comedy.
Sven Kramer, Jorrit Bergsma en Johann Olav Koss komen voorbij op zijn schermpje. Het Noorse allroundtalent bestudeert hun races.
Schaatssterren in plaats van topacteurs
Geen Tom Cruise of Denzel Washington voor Eitrem en ook het noorderlicht valt hem nauwelijks op. Hij ziet liever hoe Kramer op het EK allround van 2008 buitenom bij Håvard Bøkko raast en zich met een sensationele ronde van 27,9 verzekert van de titel.
Of hoe Koss het Vikingskipet tijdens de Spelen van 1994 op zijn kop zet tijdens de 1.500 meter.
Een zeer kleine, maar toch enthousiaste variant op dat volksfeest ontstaat zaterdagmiddag her en der bij plukjes Noorse fans in Hamar als Eitrem Patrick Roest aftroeft op de vijf kilometer.
Het gescandeerde 'campeones, campeones' is nog vrij voorbarig. Maar de 20-jarige Eitrem zorgt er halverwege wel voor dat Roest zijn tweede Europese allroundtitel nog lang niet binnenheeft.
Roest, de topfavoriet voor het goud, gaat zondag de 1.500 meter in met een voorsprong van slechts 1.13 seconde op Eitrem.
Bekijk hieronder het programma van de slotdag van de EK in Hamar:
Die marge is mede dankzij het schaatsarchief op Youtube nog zo klein. "Hallgeir Engebråten doet het ook, net als Peder Kongshaug, Sigurd Henriksen en Allan Dahl Johansson", somt de Noorse bondscoach Bjarne Rykkje op. "Ze zitten allemaal oude beelden te kijken."
Het idee ontstond ooit ergens in de talentvolle groep van Rykkje. "Die jongens zijn allemaal ongelofelijke schaatsliefhebbers, het is een soort cultuur geworden. Ze zitten in de gang van het hotel op de rollerbank naar allemaal WK's te kijken."
'De allerbeste waar je naar kon kijken'
Eitrem hoeft niet lang na te denken over zijn favoriete race. "De 6.03,32 van Sven Kramer, dat was zó sterk", zegt hij over Kramers wereldrecord op de vijf kilometer uit november 2007. Die mondiale toptijd bleef meer dan tien jaar overeind staan, het is een van Kramers meest indrukwekkende prestaties op het ijs.
"Natuurlijk kijken ze vooral veel naar Kramer", zegt Rykkje. "Daar zijn ze mee opgegroeid, dat was in die tijd de allerbeste schaatser waar je naar kon kijken."
"Ik heb natuurlijk wel een beeld van hoe je moet schaatsen en daar zit Sven ongelofelijk dichtbij. Als je daar vanaf je twaalfde, dertiende naar kijkt en het nog steeds doet, krijg je er echt heel veel van mee."
En Eitrem is zeker niet de enige jonge Noor met potentie. Engebråten (23) ontbreekt door een blessure weliswaar op het EK, maar won op de Spelen van Peking al olympisch brons op de vijf kilometer.
En de 18-jarige Sigurd Henriksen slaagde er eerder dit seizoen in om op de vijf en de tien kilometer de wereldrecords bij de junioren van Håvard Bøkko en Sven Kramer aan te scherpen. Tijden die al sinds 2005 niet werden verbeterd door schaatstalenten.
"Met die records was Henriksen zeker bezig, misschien wordt het wat minder nu hij ze heeft. Nu wil hij vooral zichzelf verbeteren, want hij is nooit echt tevreden. Maar hij is ook nog maar achttien, natuurlijk is hij nog niet klaar."
"Ik ben blij dat het eigenlijk met de hele groep het hele jaar al goed gaat", zegt Rykkje over die prestaties. "De winst van Eitrem is er een resultaat van dat we met een heel grote groep een hoog niveau halen in de training. Dan ben ik blij dat er eentje bovenuitstijgt."
"Je weet niet of het goed genoeg is om te winnen als je met een grote groep traint en het niveau gelijk is. Maar dat is het nu wel."
Niet alleen met Eitrem en de andere mannen, ook met Ragne Wiklund (22) vieren de Noren succes. Wiklund won de drie kilometer voor Antoinette Rijpma-de Jong en staat derde in het klassement. "Winnen op de drie en de vijf kilometer die heel veel zeggen in Noorwegen, dat is wel heel lekker", aldus Ryykje.
Dat Eitrem drievoudig wereldkampioen allround Roest zondag van de titel kan afhouden, acht Rykkje "natuurlijk wel mogelijk". Maar: "ik ben nog voorzichtig, want Patrick is echt goed op de tien."
Al 32 jaar zonder opvolger van Koss
Een vrouwelijke Europees kampioen allround kwam er nog nooit voor Noorwegen en bij de mannen kreeg Koss sinds zijn triomf in Sarajevo in 1991 al geen opvolger meer.
"Een EK-titel zou natuurlijk fantastisch zijn. Maar mijn stip aan de horizon is dat ik het niveau in de breedte omhoog krijg. Dat is aan het lukken. Dan weet je dat er op een gegeven moment topprestaties uit gaan komen. Dan maakt het niet uit of het een WK allround, WK afstanden of Olympische Spelen zijn. Winnen is de stip."
Bekijk hieronder het schaatsprogramma van deze zondag, live te zien bij de NOS:
