Iedereen in Europa gaat betalen voor CO2-uitstoot
De kogel is vannacht na lang onderhandelen door de kerk gegaan: inwoners van de Europese Unie moeten gaan betalen voor de broeikasgassen die ze uitstoten. Dat betekent dat er bij elke tankbeurt en als de verwarming wordt aangezet mee moet worden betaald vanwege de schadelijke stoffen die daardoor vrijkomen.
Mensen die hun huis goed isoleren, een warmtepomp aanschaffen of overstappen op een elektrische auto kunnen subsidie krijgen uit een speciaal fonds. Ook komt er geld voor mensen die minder te besteden hebben, ook als gevolg van de inflatie. In dat fonds is ruim 86 miljard euro beschikbaar.
CO2-uitstoot moet meer dan halveren
De maatregelen maken deel uit van een pakket aan klimaatwetten. Voor 2030 moet de CO2-uitstoot met 55 procent naar beneden. De Europese industrie, die dat deels al moet doen, krijgt te maken met hogere uitstootkosten, en bedrijven van buiten Europa gaan aan de grens betalen voor hun uitstoot. Het geld dat hiermee wordt opgehaald kan worden besteed aan klimaatplannen.
Burgers en bedrijven moeten gaan betalen voor de CO2 uit de uitlaat en de schoorsteen. Dat gaat via energiebedrijven en pompstations. Zij moeten betalen voor emissierechten en rekenen de kosten vervolgens door aan de klant die komt tanken of de gaskachel aanzet.
"Ik ben blij dat er een gebalanceerd akkoord is bereikt op het grootste klimaatwetgevingspakket in de EU ooit", zegt Europarlementariër Esther de Lange (CDA). Ze was een van de onderhandelaars en verantwoordelijk voor de coördinatie van de Green Deal en hoofdonderhandelaar op het Sociaal Klimaatfonds.
"Met deze deal brengen we de uitstoot in Europa drastisch naar beneden, maar dan wel op een sociaal verantwoorde manier zonder de Europese industrie de das om te doen. De invoering van ETS voor transport en gebouwen is nodig om onze klimaatdoelen te halen. Dit kan niet zonder sociale maatregelen om mensen te helpen deze transitie te maken. Europese bedrijven en gezinnen worden namelijk al geconfronteerd met uitzonderlijk hoge energieprijzen."
De afgelopen dagen was er overleg over drie grote klimaatplannen, die op elkaar moesten worden afgestemd: CBAM, ETS en het Sociaal Klimaatfonds.
In Europa mogen bedrijven in de zware industrie alleen uitstoten waar ze CO2-certificaten voor hebben . Dit heet het emissiehandelssysteem ETS (zie de afbeelding hieronder). Elk jaar bepaalt de EU hoeveel van die zogeheten CO2-certificaten er verdeeld mogen worden onder de industrie. De hoeveelheid rechten die wordt verdeeld wordt elk jaar minder, zodat de Europese uitstoot naar beneden gaat.
Bedrijven mogen handelen met die rechten, vandaar de naam emissiehandelssysteem. Produceert een bedrijf zuinig, dan kan dat bedrijf de overige certificaten verkopen aan vervuilende bedrijven die juist extra rechten nodig hebben. Zuiniger bedrijven zijn daarmee voordeliger uit en zo is er een financiële prikkel om duurzaam te gaan produceren.
De angst bestond wel dat door dit systeem bedrijven uit Europa zouden wegtrekken. Doordat bedrijven in Europa extra moeten betalen voor hun uitstoot, zijn hun producten duurder dan die van bedrijven van buiten Europa. Door deze oneerlijke concurrentie zouden bedrijven ervoor kunnen kiezen om zich buiten Europa te vestigen. Daarom kreeg de industrie een deel van zijn rechten gratis en ontving ze subsidies, waarmee de financiële prikkel om te verduurzamen deels teniet werd gedaan.
Daar heeft de EU een oplossing voor bedacht: het CBAM (zie afbeelding hieronder). Zodra vervuilende bedrijven van buiten Europa hun spullen in Europa willen verkopen, betalen ze aan de grens voor hun CO2-uitstoot.
Een aantal jaren geleden becijferde Milieu Centraal dat Nederlanders verantwoordelijk zijn voor drie keer zo veel CO2-uitstoot als een gemiddelde wereldburger.
De fossiele brandstoffen olie en aardgas zijn bij verbranding de grootste CO2-uitstoters, vooral als ze verstookt worden om elektriciteit te produceren.
De plannen gaan zoals het er nu uitziet in 2027 in, het Sociaal Klimaatfonds een jaar eerder. Verwacht wordt dat het voor burgers om kleine bedragen gaat. Zo zal een tankbeurt, zegt een woordvoerder, gemiddeld niet meer dan 10 eurocent duurder worden zo wordt verwacht. De plannen zijn gemaakt voor de energiecrisis.
