Penaltyprofessor snapt niet dat KNVB 'op kinderlijk naïeve wijze met penalty's omgaat'

Johan Cruijff zei ooit dat strafschoppen niets met voetbal te maken hebben. Misschien is het daar al misgegaan, met een penaltytrauma voor het Nederlandse voetbal tot gevolg.

Weer werd Oranje na elfmetertrappen uitgeschakeld, nu door Argentinië in de kwartfinales van het WK. Hoewel bondscoach Louis van Gaal er uitgebreid aandacht aan had besteed, bestrijdt Gyuri Vergouw de bijna wetenschappelijke benadering waar ze bij de voetbalbond KNVB mee pochen.

"Basisregel één, de aanloop moet zeker vijf meter zijn. Hoe korter de aanloop, hoe meer kracht de nemer moet zetten. En dat gaat ten koste van de zuiverheid van de trap", ergerde Vergouw zich al aan de eerste penalty.

Virgil van Dijk miste. En daarna ook Steven Berghuis. Allebei een te korte aanloop en slecht ingeschoten.

'Duitser ooit horen klagen?'

Vergouw is statisticus, en na ruim twintig jaar studie inmiddels een soort penaltyprofessor. Tientallen boeken las hij over de strafschop. En zelf schreef hij er rond de eeuwwisseling ook één. Verheugd was hij voor het WK, dat het Nederlands elftal eindelijk eens aandacht ging schenken aan deze in Nederland onderschatte discipline in het voetbal.

"Alleen hier noemen ze het een loterij. En in Engeland, omdat ze het daar ook niet kunnen... Maar heb je het een Duitser wel eens horen zeggen? Alleen als twee landen nog nooit op penalty's hebben getraind, dan is het een loterij. Als ze zich allebei goed hebben voorbereid, wint de beste."

Drie van de vier landen bereikten de halve finales op dit WK na strafschoppen. Frankrijk plaatste zich omdat Harry Kane vlak voor tijd faalde vanaf de stip.

"Uitslagen liggen steeds dichter bij elkaar. Een kwart van de knock-outwedstrijden draait uit op penalty's. Dus als je wereldkampioen wilt worden, ontkom je er eigenlijk niet aan", vervolgt Vergouw. "Ik begrijp dus niet dat een organisatie als de KNVB er op deze kinderlijk naïeve wijze mee omgaat."

Trainer moet bepalen

Het niet kunnen oefenen op de druk, ook daar heeft Vergouw geen boodschap aan. "Piloten oefenen op de simulator ook landingen in dichte mist, zonder dat er tweehonderd mensen achter ze zitten te schreeuwen van de angst. Het gaat erom dat je weet hoe je op een bepaald moment moet handelen."

Van Dijk nam als aanvoerder de verantwoordelijkheid voor de eerste strafschop. Nog zo'n beginnersfout volgens Vergouw, want dat zorgt onnodig voor extra druk.

"De trainer moet bepalen wie de penalty's nemen, hij heeft de verantwoordelijkheid. Ik ben nog bezig de nederlaag te verwerken, maar ik heb tot nu toe niets kunnen waarnemen wat zou kunnen duiden op een wetenschappelijke benadering van het penaltyschieten. Alleen op mentaal en emotioneel vlak. En dat kregen ze als een boemerang terug van de Argentijnen."

Ooit was er het boekje van Jan Reker, dat overigens een kaartenbak bleek te zijn. Van duizenden voetballers hield de voormalige trainer bij in welke hoek ze het liefste schoten. Keeper Hans van Breukelen pakte dankzij Rekers hulp meerdere penalty's, tot in de finales van de Europa Cup (met PSV) en het Europees kampioenschap (Oranje 1988) aan toe.

Toen het geheim ontrafeld werd, was het snel gedaan met de magie van het boekje. Met Roda JC werd Reker na strafschoppen uitgeschakeld door CFKA Sredets Sofia, waar de spelers niet geheel toevallig allemaal afweken van hun vaste hoek. Bij een verhuizing ging het hele archief van Reker daarna de open haard in.

'Uiteindelijk niets mee doen...'

Welke gedachte zat er in 's hemelsnaam achter de wijze waarop Nederland de penaltyserie tegen Argentinië benaderde, vraagt Vergouw zich hardop af. Wat hebben volleybalcoach Peter Murphy en de mysterieuze 'Professor Tim' de Oranje-internationals meegegeven? Wat werd er van keeper Andries Noppert verwacht?

Ook al stimuleert de deceptie tegen de Argentijnen de Nederlanders niet om de strafschop nu te omarmen. Met een goed genomen penalty wordt volgens hem juist uitgegaan van eigen kracht. Tegenstrijdig genoeg precies waar die Hollandse School van Cruijff voor staat.

"Typisch Nederlands om het nu de komende twee jaar te evalueren, allemaal dezelfde conclusies te trekken en er dan uiteindelijk niets mee te doen..."