Wat zeggen landen buiten Europa over Qatar? 'WK-koorts heeft de overhand'

Wel of niet het veld op met een One Love-armband, het gesprek aangaan met Qatarese arbeidsmigranten: voor de Europese deelnemende landen op het WK lijkt de mensenrechtenkwestie in het gastland bijna net zo belangrijk als het voetbal zelf. In Afrika, Azië en Zuid-Amerika ligt dat heel anders, blijkt uit een rondgang langs NOS-correspondenten. En in het trotse Qatar zelf wordt de kritiek niet begrepen.

Ecuador (ingedeeld in de poule met Nederland)

Zuid-Amerika-correspondent Boris van der Spek:

"In Ecuador leeft de discussie die in het Westen gevoerd wordt veel minder. Er is in de media wel geschreven over FIFA-baas Infantino en de onderzoeken over arbeidsmigranten van bijvoorbeeld The Guardian. Maar het speelt een veel minder centrale rol.

Sterker nog, toen een speler op de persconferentie voorafgaand aan de wedstrijd tegen Qatar wat werd gevraagd over mensenrechten, greep de coach in. De Argentijn Gustavo Alfaro zei dat ze alle mensenrechten ondersteunen, maar dat de spelers hier niet over bevraagd moeten worden. "Het zijn voetballers", zei hij, "en ze hebben hun talenten en dromen en die moeten gerespecteerd worden".

De nadruk in Ecuador ligt veel meer op hoe bijzonder het is dat Ecuador zich geplaatst heeft voor het WK. Dat is namelijk heel moeilijk in het voetbalgekke Zuid-Amerika. De WK-koorts heeft de overhand en vragen als 'wat gaat Ecuador doen' of 'moeten we wel spelen' zijn überhaupt in heel Zuid-Amerika veel minder gesteld.

Dat zie je ook aan de bevolking van de deelnemende landen. Toen Argentinië speelde tegen Saudi-Arabië was het op straat helemaal leeg. Mensen zullen altijd blijven kijken."

Qatar (ingedeeld in de poule met Nederland)

Correspondent Arabische wereld Daisy Mohr:

"De Qatarezen vinden dat vooral de westerse media veel kritiek hebben en ze zijn zich daar zeer bewust van. De Qatarezen die ik spreek noemen het frustrerend en teleurstellend omdat ze zelf vinden dat ze de afgelopen tijd hervormingen hebben doorgevoerd op het gebied van de rechten van arbeidsmigranten.

Experts zeggen dat dat op papier inderdaad het geval is, maar in de praktijk moet er vaak nog heel wat gebeuren.
Qatar is een conservatief islamitisch land en daarom is dit voor lhbti'ers die hier wonen een ontzettend lastige plek. Dat betekent trouwens niet dat er hier geen lhbti-gemeenschap is, maar dat speelt zich grotendeels achter de schermen af, net zoals in een heel groot deel van de rest van deze regio.

De Qatarezen hebben aangegeven dat iedereen welkom is tijdens het WK, dus ook de lhbti-gemeenschap. Wel hopen ze op respect en begrip voor hun cultuur en religie. Ook heterostellen wordt aangeraden hier in het openbaar discreter zijn dan bij ons.

De One Love-armband zette de discussie hier natuurlijk weer op scherp, hoewel de meeste Qatarezen er wel vrij duidelijk over zijn als je ernaar vraagt. Hun ding is het niet. En ze zijn niet echt van plan daar vanwege het WK verandering in te brengen. Veruit de meeste Qatarezen zijn trots op hun cultuur, traditie en religie.

Ze hebben begrip voor het Westen en zijn er vaak geweest, maar ambiëren niet te worden zoals wij."

Senegal (ingedeeld in de poule met Nederland)

Correspondent Afrika Saskia Houttuin:

"Vanuit de pers, politiek en voetbaljournalistiek heerst totale radiostilte als het gaat om de mensenrechtensituatie in Qatar. Een Senegalese socioloog die ik daarover sprak, vertelde dat dat met meerdere dingen te maken heeft. Sport wordt in het land los gezien van mensenrechtenkwesties. Daarnaast is het in het land ook politiek erg onrustig, wat veel aandacht opslokt.

Maar bovenal is Senegal, net als Qatar, een conservatief land. Zo staan ook in Senegal lhbti-rechten onder druk. Bij wet is homoseksualiteit verboden, maar op straat en vanuit het parlement wordt regelmatig opgeroepen om het nog strenger te bestraffen.

Toen eerder dit jaar een islamitische Senegalese speler, Idrissa Gana Gueye, een wedstrijd bij zijn club Paris Saint-Germain aan zich voorbij liet gaan omdat hij geen regenboogshirt wilde dragen, kreeg hij veel kritiek in Frankrijk. De Senegalese president Macky Sall steunde hem juist. Hij schreef in een tweet dat "zijn geloof moest worden gerespecteerd". Het is veelzeggend voor hoe er in het land over wordt gedacht.

Maar zelfs over andere kwesties, zoals de behandeling van stadionbouwers in Qatar, hoor je vanuit Senegal weinig. De socioloog die ik sprak, vertelde verbaasd te zijn dat veel van zijn studenten aan de universiteit niet op de hoogte waren van de misstanden rondom gastarbeiders. Er is in Senegal simpelweg nauwelijks aandacht voor geweest."

Japan

Correspondent Japan Anoma van der Veere:

"De rechten van lhbti'ers en die van minderheden zijn een minder grote kwestie in Japan dan in westerse landen. Pas de laatste jaren is hier beweging in gekomen, en er zijn steeds meer Japanse groepen en organisaties die zich stevig inzetten voor bredere acceptatie en diversiteit.

Alleen wordt dit door overwegend conservatieve Japanners (die nog steeds de meerderheid vormen) gezien als een wind uit het Westen, iets waar ze zelf niks te maken mee willen hebben. Datzelfde geldt voor de One Love-band.

De coach van het Japanse team heeft ook gezegd dat ze er zijn om te voetballen, niet om politiek te bedrijven. Hij laat zich dus niet uit over mensenrechtenschendingen of over de rechten van minderheden in Qatar.

De actie van de Duitse spelers, voorafgaand aan de wedstrijd tegen Japan, werd ook door een deel van de Japanners verkeerd begrepen. Toen ze zagen dat de Duitsers hun hand voor hun mond hielden (zie de foto boven dit artikel, red.), dachten ze dat de Duitsers hen belachelijk aan het maken waren omdat ze nog steeds mondmaskers dragen."