Achteraf betalen bij online winkelen bezorgt vooral jongeren schulden
Het is vandaag Black Friday, een dag waarop veel ondernemers groots uitpakken met kortingen. Een dag van gouden omzetten voor (web)winkels, maar ook voor financiële techbedrijven als Klarna, Riverty (voorheen Afterpay) en Tinka. Dankzij deze bedrijven kunnen consumenten producten kopen, om ze pas weken later af te rekenen. Het aantal transacties met deze zogeheten buy now, pay later-diensten groeit snel.
Bijna 10 procent van de online aankopen wordt tegenwoordig afgerekend met achteraf betalen. De Autoriteit Financiële Markten (AFM) waarschuwt voor de diensten, omdat ze mensen in grote problemen kunnen brengen. Ze hebben dezelfde werking als een creditcard, maar hoeven aan minder strenge regels te voldoen.
De schulden kunnen zich snel opstapelen, zegt Daniëlle de Jager, senior toezichthouder van de AFM. "Mensen hebben wel de voordelen van hun aankoop maar niet de directe associatie met een betaling. Hierdoor geven ze meer uit dan ze anders zouden doen." Verder weten ze vaak niet dat de kosten snel kunnen oplopen als je niet op tijd je rekening betaalt.
Een op de vijf klanten die gebruikmaken van achteraf betalen krijgt te maken met extra kosten, omdat ze de openstaande rekeningen te laat betalen. De bedrijven verdienen flink aan de laatbetalers, gemiddeld 15 euro per keer. Dit resulteert in 20 tot 40 procent van hun omzet. "Dit is een verkeerde prikkel, want je hebt als aanbieder dan baat bij het slecht informeren van klanten", zegt De Jager.
Vooral jongeren betalen te laat en zij krijgen ook relatief vaak een incassobureau achter zich aan. "Met name meiden, zij bestellen bijvoorbeeld kleding, accessoires en make-up", zegt geldcoach Cynthia Ronde van Get a Grip Eindhoven, een organisatie die jongeren met schulden helpt. "Maar de laatste tijd zie ik ook steeds meer jongens."
Ook financieel adviseur voor jongeren Melenie Payant herkent de trend. "Acht op de tien studenten die ik spreek gebruiken Klarna en hebben openstaande bedragen waar ze geen budget voor hebben. Zo kwam er een keer iemand bij me met een grote liefde voor shoppen en op deze betaalmanier al de helft van de DUO-lening van de maand erna had besteed."
Geen langetermijnvisie
Jongeren zoeken vaak pas hulp bij coaches als ze al flink in de problemen zitten. "Veel studenten leven echt in het hier en nu, er is niet echt een langetermijnvisie", vertelt Payant. Dat zegt ook Ronde: "Ze lossen met hun salaris de schuld bij bijvoorbeeld Afterpay af, om diezelfde maand weer allerlei dingen op afbetaling te bestellen. Ze zien daar het gevaar niet van in. Als ze dan met een incassobureau te maken krijgen, raken ze in paniek."
Klarna zelf zegt dat zijn jonge klanten juist beter zijn geworden in het op tijd terugbetalen van hun uitstaande betalingen. Verder wijst het betalingsplatform erop dat het werkt met "duidelijke terugbetalingsschema's en kredietwaardigheidstoetsen".
De organisatie van geldcoach Ronde helpt de jongeren overzicht te krijgen in hun financiële situatie. "Ze hebben soms met verschillende e-mailadressen via verschillende apps dingen besteld. Daar proberen we inzicht in te krijgen en een plan te maken. Dat geeft rust."
Volgens Ronde zit er achter een flinke schuld vaak een veel groter verhaal. "Soms is er sprake van een depressie of andere problematiek, waardoor jongeren de geluksmomentjes van een bestelling fijn vinden. Het is belangrijk om uit te zoeken wat dat grotere verhaal is, en eventueel hulp te zoeken."
