Ook beruchte Wagnergroep loopt vast, Oekraïne bij Bachmoet in aanval

• Christiaan Paauwe

  Redacteur Buitenland

Door Oekraïense offensieven in het noorden en het zuiden heeft het Russische leger de afgelopen maanden veel terrein verloren. In Charkov en Loegansk rukt Oekraïne stukje bij beetje op, en Kiev bereidt zich voor op een grootschalig offensief om de stad Cherson te heroveren.

Er is één plek waar Rusland koste wat het kost een offensief wil doorzetten - rond Bachmoet. Huurlingen van de beruchte Wagnergroep proberen de stad in de Donbas al weken in te nemen, ook al lijkt dat gepaard te gaan met grote verliezen. President Zelensky deed de aanhoudende aanvallen op de stad af als 'gestoord', gezien wat het Rusland kost.

Waarom is dit stadje met normaal gesproken 70.000 inwoners dan belangrijk voor Rusland?

"Bachmoet heeft niet meer de strategische betekenis die het had anderhalve maand geleden voor het Oekraïense tegenoffensief", zegt de Russische militair analist Jan Matvejev tegen de NOS. Eerder was de stad een belangrijke schakel toen Rusland nog van plan was om de gehele Donbas in te nemen en langs een breder front probeerde op te rukken. Maar met het verlies van plaatsen als Lyman en Izjoem, is die ambitie voorlopig niet meer haalbaar.

Dat Russische eenheden de afgelopen weken het toch rond Bachmoet bleven proberen, heeft volgens analisten voor een belangrijk deel te maken met de baas van de Wagnergroep - Jevgeni Prigozjin. Matvejev: "Voor de Wagnergroep is het belangrijk om te laten zien dat ze beter zijn dat het gewone Russische leger. Dat ze kunnen winnen van Oekraïne en successen kunnen boeken."

'Poetins kok' - zoals Prigozjin genoemd wordt vanwege zijn vroegere werk voor de Russische president - staat al jaren aan het hoofd van het huurlingenleger dat Rusland op veel plaatsen in de wereld heeft ingezet voor het vuile werk. De militairen worden goed betaald, zijn over het algemeen beter getraind en beter uitgerust. Al zijn voor Oekraïne inmiddels zoveel mannen nodig, dat Wagner ook gevangenen rekruteert voor het front.

Maar het is niet eenvoudig Bachmoet in te nemen. Al sinds de oorlog in 2014 is het een belangrijk logistiek punt in de Donbas. Oekraïne heeft de stad - en de Donbas in zijn geheel - jarenlang kunnen voorbereiden op een mogelijke aanval. "Er liggen loopgraven en bunkers. Dat maakt het voor een partij die aanvalt heel moeilijk om terreinwinst te boeken", zegt oud-commandant der Landstrijdkrachten Mart de Kruif. Dit soort plekken kan alleen ingenomen worden met overweldigende vuurkracht, maar die heeft Rusland nu niet rond Bachmoet.

Wat een opmars voor Rusland extra lastig maakt, is dat Oekraïne ook de artillerie heeft kunnen versterken met modern westers wapentuig. Op beelden is onder meer te zien dat rond de stad Duitse pantserhouwitsers worden ingezet. "Met de artillerie is Oekraïne een evenknie van Rusland", concludeert De Kruif. "Daarbij komt dat een aanvaller altijd meer verliezen heeft dan een verdediger."

Bekijk door de NOS geverifieerde beelden van gevechten rond Bachmoet de afgelopen weken. Pas op, sommige beelden kunnen als schokkend worden ervaren:

Dat de Oekraïners zich rond de stad goed hebben ingegraven, erkennen Wagnerhuurlingen in interviews met Russische media. De afgelopen dagen is een gemechaniseerde brigade van Oekraïne zelfs begonnen met een tegenoffensief rond Bachmoet, waardoor Rusland in korte tijd stukken grondgebied verloor waar maanden voor gevochten is.

Dit zal voor Prigozjin moeilijk aan Poetin uit te leggen zijn. "Met de verliezen wordt de positie van Prigozjin in het Kremlin er niet sterker op", zegt De Kruif. "Want nu blijkt dat de Wagnergroep net zo slecht functioneert als het Russische leger." De baas van de huurlingengroep liet zich de afgelopen maanden regelmatig kritisch uit over het reguliere leger.

Dat terwijl het Kremlin al maanden snakt naar een overwinning, vult Matvejev aan. "Rusland zag de afgelopen maanden dat dit alleen rond Bachmoet nog mogelijk was. Om de Russische bevolking een overwinning te kunnen voorschotelen, hadden ze de stad nodig. Dat had de propaganda kunnen uitleggen als een groot succes, ook al betekent Bachmoet strategisch inmiddels weinig meer."

Volgens Matvejev zal het conflict rond Bachmoet de komende maanden waarschijnlijk gaan bevriezen, zoals op meer plaatsen langs het front. "Wat daarna gaat gebeuren, is moeilijk te zeggen. Gaat de Russische mobilisatie op lange termijn verschil maken? En wat zullen westerse wapens gaan betekenen?"