Geen studentenleven voor Amalia: 'Je wil juist nu je vleugels uitslaan'

De bedreiging tegen prinses Amalia heeft enorme gevolgen voor haar leven, zei koningin Máxima gisteren. De prinses woont niet zoals gepland op kamers in Amsterdam en kan alleen naar buiten om naar de universiteit te gaan. "Dat is het", zei Máxima. "Het is voor haar geen studentenleven zoals andere studenten dat hebben."

Dat laatste was eigenlijk wel de bedoeling. Amalia zou in een studentenhuis met leeftijdsgenoten gaan wonen en ongestoord aan de universiteit van Amsterdam de studie PPLE gaan volgen: Politics, Psychology, Law and Economics. Een eigenzinnige studiekeuze: ze brak met de traditie van de Oranjes om in Leiden te studeren én sloot zich niet aan bij het corps.

Bewust van nieuwe fase

Dat Amalia een ander studentenleven zou leiden dan leeftijdsgenoten, met bijvoorbeeld bodyguards in de universiteitsgebouwen, zal voor haar niet als een verrassing zijn gekomen. Ze is zich bewust van haar bijzondere positie.

Bij haar binnengeleiding bij de Raad van State, eind vorig jaar, zei ze dat ze besefte dat er voor haar een nieuwe fase aanbrak. "Die ziet er net iets anders uit dan die van mijn leeftijdsgenoten", merkte ze droogjes op. "Maar dat wisten we al achttien jaar, dat dat zou gebeuren."

In het boek dat Claudia de Breij schreef naar aanleiding van haar 18de verjaardag staat dat ze zich bij de inhuldiging van haar vader als koning realiseerde dat die dag ook over haar toekomst ging. Vijf jaar later, op haar 14de, had de kroonprinses zich met haar lot verzoend.

Uit het boek komt een beeld naar voren van een jonge vrouw die haar toekomst niet als een grote last ervaart, maar eerder als een eer ziet.

De huidige omstandigheden drukken desondanks zwaar op het gemoed van de kroonprinses. "Het is heel moeilijk voor haar", zei koningin Máxima.

De dreiging en consequenties hiervan treffen Amalia op een bijzonder moment in haar leven, zegt staatsrechtdeskundige Peter Rehwinkel. "Binnen het koningshuis wordt over deze periode gesproken als de jaren waarin je nog wat vrijheid hebt. Dat je je gang kunt gaan en ervan kunt genieten."

Rehwinkel noemt het heel treurig voor Amalia dat het nu anders loopt. "Je wil als bijna 19-jarige je vleugels uitslaan, zeker met alle druk die op je schouders rust. Dat gunnen Willem-Alexander en Máxima hun kinderen natuurlijk ook."

'Sociaal contact is basisbehoefte'

GZ-psycholoog Najla Edriouch noemt de levensfase waarin Amalia zich bevindt een heel belangrijke. "Je gaat van kind naar volwassene, ontdekt steeds meer wie je bent en waar je voor staat. Het is een tijd die de basis legt, samen met je jeugd, voor wie je de rest van je leven gaat zijn."

Edriouch is werkzaam in de specialistische geestelijke gezondheidszorg met adolescenten. Wat het beperken van je bewegingsvrijheid en je sociale contacten voor invloed op hen hebben, moet niet worden onderschat, zegt ze. "Dat hebben we in de coronatijd allemaal kunnen zien. Sociaal contact is een psychologische basisbehoefte."

Het wegvallen daarvan kan leiden tot psychische klachten als somberheid of angst, al verschillen de gevolgen sterk per persoon. "Jongeren zijn flexibel, het kan herstellen", zegt Edriouch daarover.

En dan is er nog de bedreiging zelf die erin hakt. Het gevoel van veiligheid verandert erdoor. Klachten die eruit voort kunnen komen zijn angst, slapeloosheid of nachtmerries en paniekaanvallen.

"Ik kan me voorstellen dat er in het geval van Amalia keuzes zijn gemaakt om toch een veilige omgeving te creëren", zegt Edriouch. "Maar dan kan een bepaalde situatie nog steeds spannend zijn. Dat zegt nog niets over het veiligheidsgevoel."

Praten met iemand

Het ligt in de lijn der verwachting dat Amalia hulp krijgt om deze lastige periode te verwerken. Tegen Claudia de Breij zei ze dat ze geregeld haar mentale gezondheid bespreekt met een professional. "Soms wordt het me allemaal te veel, school, vrienden, en dan praat ik met iemand. Even je hart luchten, en dan ben ik weer voor een maand klaar."