Antisemitismebestrijder: online Jodenhaat nog te vaak onbestraft

Online antisemitisme blijft nog te vaak zonder gevolgen en het moet makkelijker worden om deze vorm van Jodenhaat te bestraffen. Dat stelt de Nationaal Coördinator Antisemitismebestrijding (NCAB) bij de presentatie van zijn eerste werkplan, dat vandaag wordt aangeboden aan de Tweede Kamer. Volgens de NCAB is de aanpak van antisemitisme nog te veel gericht op overtredingen in de fysieke ruimte zoals op straat.

Eerder werd al vastgesteld dat er een flinke toename is van antisemitische uitingen op sociale media. De NCAB wijst op onderzoek van de Universiteit Utrecht hiernaar, waaruit blijkt dat er in 2020 zo'n 200.000 antisemitische berichten in Nederland rondgingen op sociale media. De coördinator wil dit onderzoek gaan gebruiken als nulmeting voor een jaarlijks onderzoek, om zo een actueel beeld van antisemitisme in Nederland te krijgen.

Antisemitismebestrijder Eddo Verdoner, die vorig jaar door het kabinet werd aangesteld, benoemt bij de presentatie van zijn plannen dat er tijdens de coronapandemie allerlei klassieke antisemitische samenzweringstheorieën opdoken, zoals de bewering dat Joden het Nederlandse volk willen onderdrukken. "Dit soort complotdenken vormt een nationale dreiging. Antisemitisme is een virus dat de basis van onze democratische rechtsstaat aantast."

Verdoner waarschuwde in dit kader al eens voor een antisemitische complottheorie die online werd verspreid door FvD-voorman Baudet.

Meer meldingen antisemitisme

De NCAB heeft in het werkplan cijfers opgenomen van verschillende organisaties. Zo registreerde het Openbaar Ministerie vorig jaar 58 gevallen van antisemitisme, 38 meer dan in 2020. De politie registreerde 627 meldingen, bijna een vijfde meer. Ook het Centrum Informatie en Documentatie Israël (CIDI) zag het aantal antisemitische incidenten vorig jaar met 36 procent stijgen vergeleken met een jaar eerder.

Verdoner stelt vast dat lang niet alle incidenten gemeld worden. Hij wil de meldingsbereidheid daarom stimuleren, onder meer door de politie en het OM trainingen te bieden om antisemitisme te herkennen en slachtoffers beter te ondersteunen.

Hij wijst erop dat 30 procent van de Joodse Nederlanders tussen 2013 en 2018 overwoog om te emigreren.

Pak spreekkoren aan

Naast het monitoren van antisemitisme, noemt de NCAB ook onderwijs, preventie en herdenken belangrijke handvatten. Een vorm van preventie die de NCAB aanhaalt is een strengere aanpak van antisemitische spreekkoren in voetbalstadions. Daarbij pleit hij ervoor om dit soort incidenten bijvoorbeeld beter te registreren en nieuwe technieken in te zetten, zoals gezichtsherkenning.

Ook het stilleggen van wedstrijden en het ondersteunen van clubs bij de handhaving van de orde vindt de NCAB manieren om spreekkoren aan te pakken. "Het effect van deze spreekkoren dringt namelijk diep door in het dagelijkse leven van mensen en kinderen, op scholen en op de werkvloer."

De NCAB schrijft in zijn werkplan verder dat Joodse instellingen in Nederland voor een substantieel deel hun beveiliging zelf bekostigen. Hij wil de veiligheidsmaatregelen van deze organisaties monitoren en bij een veranderende dreiging dit bespreken met partijen als de politie, de marechaussee en de NCTV.

Negatieve reacties op Holocaustonderwijs

Onder meer het onderwijs ziet de NCAB als een belangrijke plek waar Jodenhaat kan worden tegengegaan. Hij wijst erop dat 12 procent van de Nederlandse geschiedenisleraren weleens negatieve reacties krijgt op lessen over de Holocaust en dat een kwart hierom voorzichtiger is in lessen over het thema. Hierom noemt Verdoner het van belang dat er voor deze leraren ondersteuning komt in de vorm van trainingen of hulpdocenten.

De NCAB stimuleert verder educatieve projecten over antisemitisme bij onderwijsinstellingen, sportclubs, culturele instellingen en in de werkomgeving. Ook is het de bedoeling dat leraren getraind worden om om te gaan met antisemitische incidenten.

De coördinator wijst er ook op dat sommige nieuwe Nederlanders komen uit landen waar antisemitisme gemeengoed is op de staatstelevisie. Daarom zet de organisatie zich ook in voor voorlichting in inburgeringscursussen.

'Onbekend, onbemind'

Verdoner schrijft verder dat het kennismaken met het Jodendom een belangrijke manier is om antisemitisme te bestrijden. "De Holocaust heeft ruim 102.000 Nederlandse Joden het leven gekost. Daardoor zijn er minder Joden die hun cultuur kunnen uitdragen. Onbekend maakt helaas onbemind", stelt hij vast, waarbij hij zegt dat het van belang is om aandacht te blijven besteden aan de Joodse cultuur in het onderwijs en kunstvormen.