ABN: stijging energiekosten nu nog beperkt, compensatie kan inflatie aanwakkeren
De energiekosten van huishoudens lopen weliswaar op, maar een stuk minder hard dan de inflatie waar het Centraal Bureau voor de Statistiek mee rekent.
Dat concludeert ABN Amro op basis van een analyse van hun transactiedata. Voorschotbedragen van honderden euro's zijn volgens de onderzoekers nog de uitzondering.
Hoofdeconoom Sandra Phlippen noemt de uitkomsten in het NOS Radio 1 Journaal verrassend, en waarschuwt dat financiële compensatie voor huishoudens de inflatie juist kan verergeren.
"We leven in een tijd van enorme inflatie. En als je dan met geld gaat strooien terwijl mensen nog geen hogere rekening hebben, of misschien soms helemaal niet krijgen, dan kun je de inflatie enorm aanwakkeren."
166 euro per maand
De economen van de bank hebben gekeken naar de termijnbedragen van 1 miljoen Nederlandse huishoudens. Gemiddeld betaalde een huishouden in augustus dit jaar een voorschot van 166 euro per maand. Een jaar eerder was dat nog 132 euro, een gemiddelde stijging van 26 procent.
Dat is een veel lagere stijging dan waar het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) mee rekent in het inflatiecijfer. Volgens het CBS was energie in augustus 151 procent duurder.
Vast of variabel contract
Dat verschil kan deels worden verklaard door de rekenmethode van het CBS. Het CBS rekent niet met het bedrag dat huishoudens daadwerkelijk kwijt zijn aan energiekosten, maar met het bedrag dat je kwijt zou zijn als je die maand een nieuw energiecontract afsluit.
In werkelijkheid had eind juni zo'n 44 procent van de huishoudens nog een vast energiecontract waardoor een deel daarvan nog profiteert van lagere energieprijzen.
De termijnbedragen van mensen met een variabel contract (56 procent van de huishoudens) zijn wel verhoogd, maar volgens ABN Amro waren energieleveranciers tot nu toe nog in staat om de prijsstijging te dempen omdat ze zelf nog lopende contracten hadden met lagere prijzen.
Uitzondering
Er zijn wel mensen die zoveel meer zijn gaan betalen als waar het CBS mee rekent, ziet ABN Amro in de data. Dat komt volgens de onderzoekers neer op een voorschot van 563 euro per maand. Dat soort hoge rekeningen komen voor, maar wel bij hoge uitzondering, zeggen zij.
De onderzoekers zetten daar wel een kanttekening bij: het zou kunnen dat mensen een te laag termijnbedrag betalen. Of mensen het juiste termijnbedrag betalen kan ABN Amro niet zien in de data.
Energiebedrijven zeggen dat 40 procent van de klanten een te laag termijnbedrag betaalt en waarschuwen voor hogere nabetalingen bij de jaarafrekening. Dat kan gaan om honderden euro's.
Minder vaak bijbetalen
ABN Amro ziet dat die naheffingen tot nu toe nog meevallen: bijbetalen kwam het afgelopen jaar zelfs minder vaak voor dan een jaar eerder. Bij 21 procent van de onderzochte jaarnota's moesten mensen bijbetalen. In eerdere jaren was dat in dezelfde periode nog tussen de 24 en 32 procent.
Vaker kwam het voor dat huishoudens juist geld terugkregen. De helft van de onderzochte huishoudens kreeg een bedrag tussen de 26 en 417 euro terug. Het gemiddelde bedrag dat mensen terugkregen (235 euro) lag hoger dan in dezelfde periode in eerdere jaren.
Dat mensen geld terugkrijgen laat zien dat het verbruik dit jaar lager was dan verwacht. Dat blijkt ook uit CBS-cijfers waar de onderzoekers naar verwijzen.
De onderzoekers zeggen er wel bij dat elke maand nieuwe mensen met hogere energiekosten worden geconfronteerd, omdat ze uit hun vaste contract 'lopen'. Volgens ABN-econoom Phlippen kunnen we niet zeggen dat het meevalt.
"Wij zeggen alleen: op dit moment is de rekening nog beperkt opgelopen, eigenlijk meer als geruststelling. Omdat heel Nederland toch redelijk in de ban lijkt van een torenhoge rekening en dat is feitelijk op dit moment niet zo."
