ASML heeft een groeispurt en dat merken de inwoners van Veldhoven
Wie het terrein van chipmachinemaker ASML in Veldhoven op rijdt, ontkomt niet aan de hoge kantoortoren die het terrein flankeert. Daarin, op de negentiende verdieping, krijg je als bezoeker een goed beeld van hoe groot het bedrijf nu is, maar ook hoe hard het nog gaat groeien.
"Alles wat we sinds het begin van ASML - 38 jaar geleden - hebben gebouwd, gaan we de komende tien jaar nog eens bouwen", zegt Lucas van Grinsven, vicepresident communicatie en gemeenschap. Ofwel: het bedrijf, dat afgelopen jaar een omzet had van 18 miljard euro, wordt twee keer zo groot. Het wil verder uitbreiden, dichter bij een woonwijk (niet iedereen is daar blij mee). De groei betekent nóg meer krapte op de woningmarkt en dat is een grote uitdaging.
Deze week opent ASML zijn deuren voor de buitenwereld. Gisteravond kregen als eerste Veldhovenaren de kans een kijkje in de keuken te nemen en te horen wat alle plannen voor hen zullen betekenen.
Onmisbare schakel in wereldwijde keten
De reden dat ASML zo sterk uitbreidt is simpel: overal ter wereld worden er nu nieuwe chipfabrieken gebouwd of liggen daar plannen voor klaar. Die fabrieken zullen worden gevuld met machines die bij het Veldhovense bedrijf vandaan komen. Het maakt ASML een onmisbare schakel in een wereldwijde keten.
Het wereldwijde chiptekort heeft chipproducenten met de neus op de feiten gedrukt: er is meer capaciteit nodig. Daarnaast zijn de VS en de EU wakker geworden: zij willen meer productiecapaciteit op hun eigen continenten. Zonder de machines kunnen chipmakers als Intel, TSMC en Samsung geen chips maken die terechtkomen in zo'n beetje elk elektronisch product. Van telefoon tot koelkast tot auto tot elektrische fiets.
De komende jaren verdubbelt het aantal werknemers dat in Nederland voor ASML werkt naar 35.000. Het bedrijf neemt elke maand honderden nieuwe werknemers aan. Wie uit het buitenland komt, en dat aandeel groeit, zal daarnaast op zoek moeten naar huisvesting. Het zet de woningmarkt in die regio en zeker ook in Veldhoven zelf, verder op scherp.
Bewoners uit Veldhoven en omgeving die de NOS op de burenavond sprak, zijn nieuwsgierig naar het bedrijf waar ze normaal alleen de buitenmuren van zien. Ze zijn stuk voor stuk positief over de chipmachinemaker. Gevraagd naar negatieve effecten noemen ze allemaal hetzelfde: de woningmarkt.
"De druk op de huizenmarkt is vervelend voor de jeugd. En dat is moeilijk op te vangen", zegt een Veldhovenaar. Een ander daarover: "Veel medewerkers van ASML hebben meer geld om huizen te kopen, voor starters is het dan wel heel moeilijk." Ook wordt een ander gevolg opgemerkt van de groei: "Vroeger liepen hier koeien, vooral voor de mensen in de omgeving is het anders." Om daaraan toe te voegen: "technologie staat niet stil, het is noodzakelijk voor de toekomst."
Het college heeft er ook aandacht voor in het coalitieakkoord van dit jaar: "extreme groei van ASML zorgt wellicht voor meer economische voorspoed en een stijging van het aantal inwoners, maar kan daarnaast de druk op de woningmarkt verder verhogen". "De zorgen zijn er in die zin dat we willen proberen het tempo van ASML bij te houden", zegt wethouder wonen Caroline ten Brakel. "Dat betekent dat we een extra stap moeten zetten om nog meer woningen te bouwen dan we drie of vier jaar geleden dachten."
ASML is géén Philips
De chipmachinemaker ziet ook een rol voor zichzelf. Al wil het nadrukkelijk niét op Philips gaan lijken, dat in de twintigste eeuw zelf huizen bouwde in Eindhoven. Sterker nog: nieuwe ASML-medewerkers vinden wel een huis, zegt vicepresident Van Grinsven, zij verdienen vaak een goed salaris.
"Het is juist dat gat, hoe maak je huizen betaalbaar voor anderen, daar moeten we ons op richten", zegt hij. ASML is druk in gesprek met alle 21 gemeenten van regio Brainport en ook andere bedrijven om een publiek-private constructie op te zetten. Overigens komt lang niet iedereen in Veldhoven terecht, zo benadrukt het bedrijf, en wordt er een deel van de week thuisgewerkt wanneer dat kan.
Bronnen zeiden eerder tegen NRC dat ASML bereid is mee te betalen aan het bouwen van nieuwe woningen. Het bedrijf wilde daar nu niet verder op ingaan, daarvoor is het nog te vroeg.
