Canal Parade 25 jaar: 'Geen incrowd, maar feest voor iedereen'
Vorig jaar werd al het 25-jarig bestaan gevierd van Amsterdam Pride, deze zomer is een bijzonder moment voor waarschijnlijk het bekendste onderdeel van het lhbti-evenement: de Canal Parade wordt vanmiddag voor de 25ste keer gehouden. Voor het eerst sinds 2019, want door corona kon de jaarlijkse botenoptocht door de grachten twee keer niet doorgaan.
Siep de Haan (64) was een van de eerste organisatoren van Pride. Hij zag de botenparade uitgroeien van veertig boten met zo'n 20.000 toeschouwers in 1996, tot een evenement met tachtig boten nu dat steevast een half miljoen mensen trekt.
Volgens hem is de Canal Parade altijd al opgezet als een feestje voor de hele stad. "Er waren toen elders in de wereld al Pride-evenementen, maar dan vooral op plekken waar het onveiliger was voor de regenbooggemeenschap. Amsterdam was al heel veilig, en daarom wilden we dit juist organiseren om te laten zien hoe trots we waren op de stad, ook op de hetero's. Het heette dus ook niet Gay Pride, maar Amsterdam Pride."
Meer feest dan activisme?
Afgelopen voorjaar verscheen een kritisch rapport in opdracht van de gemeente Amsterdam over de Pride-week en dan vooral over de botenparade: die zou volgens ondervraagde lhbti'ers zijn overgenomen door het bedrijfsleven, met te veel focus op feest en te weinig op activisme.
De Haan kan weinig met die kritiek: "Het is raar dat de gemeente zich bemoeit met wat in feite een burgerinitiatief is: natuurlijk zijn er meningsverschillen in de lhbti-gemeenschap, net zoals je die hebt onder hetero's. Maar Pride en de Canal Parade zijn zo'n beetje het meest inclusieve evenement in Nederland. En het is vanaf het begin al zo geweest: de hetero's stonden aan de kant te kijken, de gays dreven in de grachten. Het is nooit een incrowd-evenement geweest."
Dat het bedrijfsleven meedoet aan de botenparade is ook niet nieuw, zegt De Haan. "Bij de eerste editie waren het vooral de kleinere bedrijven die meededen: de roze notarissen, de roze advocaten, cafés in de stad." Sindsdien zijn steeds grotere bedrijven gaan meedoen, ook door gestegen kosten, erkent hij. "Die promoten dan bijvoorbeeld hun roze netwerken. Maar dat zijn óók bondgenoten."
Bedrijven zijn 'allies'
Daar sluit Martijn Albers, woordvoerder van Pride Amsterdam, zich bij aan. "Alle bedrijven die meedoen zijn allies, die willen allemaal een veiligere omgeving voor hun medewerkers. En grote bedrijven zorgen ervoor dat ook minder kapitaalkrachtige organisaties kunnen meevaren. De Rabobank stelt bijvoorbeeld elk jaar een boot beschikbaar, dit jaar vaart daarop Staatsbosbeheer mee met hun Roze Boswachters."
Adviezen om Pride en de Parade helemaal om te gooien komen voort uit een "schijntegenstelling" tussen bedrijfsleven en de lhbti-gemeenschap, vindt Albers. "Terwijl ze elkaar juist nodig hebben. Het is mooi dat die diversiteit er is, ook binnen Pride zelf. Je hebt met de botenparade de feestelijke kant van het evenement, en met de Pride Walk meer de kritische protestkant."
Kijk hier een greep uit 25 jaar Canal Parade terug:
"Er is altijd ruimte voor verbetering", vult Philip Tijsma van lhbti-belangenorganisatie COC aan. "En het is goed om te luisteren naar kritiek uit de samenleving. Maar ik denk wel dat Pride goed luistert. Het wordt bovendien georganiseerd door allerlei commissies, die zelf met hun eigen input kunnen komen."
Als voorbeeld noemt hij een conferentie over gezondheidszorg voor trans mensen dit jaar, en een over de ervaring van lhbti'ers van kleur. Juist die diversiteit maakt Pride en de botenparade zo waardevol, vindt hij. "Het is én-én: Pride Walk én Canal Parade, conferenties én feesten."
De groei van diversiteit is de grootste verandering die Tijsma in 24 edities Canal Parade heeft gezien: "Je hebt nu boten met mensen van kleur, vertegenwoordigers van verschillende wereldreligies. Maar ook lhbti-mensen met een beperking varen mee, en 65-plussers. De Parade toont hoe divers die gemeenschap is."
Middelbare scholieren
Daarmee wordt ook de acceptatie groter, zegt Tijsma: "In 2007 wilde bijvoorbeeld een jongen van 14 meevaren met een boot, dat leverde toen nog maatschappelijke discussie op: moet je dit wel ondersteunen, kunnen zulke jonge mensen al wel goede inschattingen maken over hun seksualiteit? Vragen die mensen bij heterojongeren nooit zouden stellen. Dit jaar vaart er een boot mee met allemaal middelbare scholieren, en niemand heeft er een probleem mee."
Uiteindelijk, vertelt grondlegger De Haan, zul je altijd mensen houden die niet tevreden zijn met Pride en de botenparade. "Bij de tweede editie in 1997 waren er al mensen die zeiden: 'ik vond het vorig jaar beter'."
