Remkes na stikstofoverleg: er is sprake van een stevige vertrouwenscrisis

LTO-voorzitter Van der Tak zegt dat het eerste verkennende gesprek met stikstofbemiddelaar Remkes, andere boerenorganisaties en het kabinet "op dit moment te weinig" heeft opgeleverd. Er is volgens hem beweging gekomen, maar premier Rutte en de betrokken ministers hebben uiteindelijk niet genoeg geboden, vindt hij.

Volgens Van der Tak was het gesprek "stevig en zwaar". "De zaak is voor vandaag klaar", zei hij "Het is echt voor onze boerenbedrijven een enorme opgaaf. We verwachten dat het kabinet de bal zeer voortvarend oppakt."

Stikstofbemiddelaar Remkes zei na afloop van het gesprek dat er sprake is van "een stevige vertrouwenscrisis" in Nederland, en dat die niet alleen gaat over de aanpak van het stikstofprobleem. Hij zei dat er in elk geval nog een tweede gesprek nodig is om uit de impasse te komen. Dat gesprek zal eind augustus plaatsvinden.

Reacties van Remkes, Rutte en Van der Tak in beeld:

Remkes zei dat hij al voordat hij werd aangesteld het beeld had dat de verhoudingen tussen burgers en overheid "niet vrolijk stemden", en toen hij aan de slag ging "werd dat inzicht verdiept".

De "onafhankelijk voorzitter", zoals zijn rol officieel heet, ziet de oorzaak in jaren van "zwalkend beleid", zegt hij. Ook het oplossen van stikstofprobleem is jarenlang vooruit geschoven. Hij zegt het volstrekt begrijpelijk te vinden dat boeren grote onzekerheid over hun toekomst voelen.

Op de vraag of het zou helpen als het kabinet nog aan de stikstofplannen wil sleutelen, antwoordde Remkes: "Dat kan natuurlijk zeker de kou uit de lucht nemen. En wat dat betreft hoop ik dat het huiswerk dat nu gemaakt wordt, daartoe leidt."

Tien organisaties

Bij dit eerste gesprek zaten naast LTO tien boerenorganisaties aan tafel, die zo'n 2500 boeren vertegenwoordigen. LTO Nederland is met 30.000 leden veruit de grootste gesprekspartner. LTO sprak onder andere ook namens de actiegroepen Agractie en Farmers Defence Force met ieder 10.000 tot 15.000 leden. Nederland telt circa 54.000 boeren.

Van het kabinet waren premier Rutte en de ministers Van der Wal (stikstof), Staghouwer (landbouw) en Harbers (infrastructuur) aanwezig.

Rutte zei na afloop dat het "een open gesprek" was "met veel emoties en grote zorgen". Volgens hem heeft de kabinetsdelegatie excuses aangeboden voor de gebrekkige communicatie rond het kaartje dat op 10 juni bij stikstofplannen van Van der Wal zat.

Verder zei hij dat hij nu nog niet over het aanpassen van de kabinetsplannen wil praten. "Het kabinet gaat wel inhoudelijke uitleg geven waarom het 50 procent stikstofreductie in 2030 wil en niet pas in 2035, zoals wettelijk ook zou kunnen."

Het kabinet wil ook afspraken maken met de boerenorganisaties over een aantal concrete problemen, zoals de zogenoemde PAS-melders, de manier waarop de stikstofuitstoot wordt gemeten, de ingewikkelde regelgeving voor biologische boeren en innovatietechnieken.

Langer dan verwacht

De gesprekspartners hebben ruim vier uur bij elkaar gezeten in het provinciehuis in Utrecht. Dat was veel langer dan verwacht.

Remkes werd begin juli aangewezen als 'onafhankelijk voorzitter' voor het gesprek tussen boeren en kabinet over de stikstofplannen. De 71-jarige VVD'er moet ervoor zorgen dat de dialoog weer op gang komt.

Bekijk ook deze tijdlijn van de stikstofcrisis: