RIVM en Tata Steel eens over uitstoot, maar er is ook kritiek: 'cijfermatige goocheltruc'
Er is een verklaring gevonden voor het grote verschil tussen wat het RIVM aan kankerverwekkende stoffen in de IJmond heeft gevonden, en wat het verwachtte te vinden op basis van het milieujaarverslag van Tata Steel. Dat zegt de provincie Noord-Holland op basis van gesprekken met deskundigen, Tata Steel en het RIVM.
Aan de metingen in het jaarverslag worden volgens de provincie minder hoge eisen gesteld dan aan een andere uitstootregistratie van Tata Steel, die van Zeer Zorgwekkende Stoffen (ZZS).
Als de gegevens van de ZZS worden toegevoegd, is het verschil tussen de concentraties op basis van de milieujaarverslagen van Tata Steel en de echte metingen vele malen kleiner. Het RIVM staat achter de conclusie dat het gat na de aanpassingen van Tata Steel kleiner is, maar plaatst er wel een aantal kanttekeningen bij. Zo is volgens het RIVM de uitstoot van kankerverwekkende stoffen waar de verschillen het grootst waren, verplaatst naar de verouderde en fel bekritiseerde kokesfabrieken.
Het betekent dat de uitstoot minder hoog plaatsvindt en op een lagere temperatuur dan blijkt uit de oorspronkelijke verslagen van Tata Steel. Met als gevolg dat er meer in de omgeving neerdaalt dan uit die verslagen is af te leiden. Voor een aantal kankerverwekkende stoffen maakt dit volgens het RIVM een groot verschil. Ook zegt het RIVM niet te kunnen controleren of de cijfers die Tata nu heeft aangeleverd kloppen.
Bénédicte Ficq, advocaat van omwonenden van Tata Steel spreekt van "gegoochel met cijfers. Waarom heb je maanden nodig om erachter te komen dat je al een andere meting hebt waardoor alles opeens klopt? Ik heb het gevoel dat ze hartstochtelijk hebben gezocht naar een oplossing voor dit probleem." Ze voegt eraan toe dat ze dit rapport naar het OM wil sturen, zodat de politie kan onderzoeken hoe het tot stand is genomen.
De provincie Noord-Holland zegt vervolgstappen te nemen om de registratie van de uitstoot van Tata Steel te verbeteren. Tata Steel geeft aan dat het zijn volgende jaarverslagen meer in lijn zal brengen met de strengere ZZS. Verder herhaalt het bedrijf dat het ruim 300 miljoen euro investeert om groener te worden. Onder meer door in te zetten op waterstof wil het in 2030 fors minder schadelijke stoffen uitstoten.
Strengere regels
"Het nieuws van vandaag zegt niets over de vraag of Tata Steel meer heeft uitgestoten dan juridisch is toegestaan," zegt Kars de Graaf, Hoogleraar bestuursrecht en duurzaamheid aan de Rijksuniversiteit Groningen. "Tata Steel krijgt eerst een kans om het rapporteren van zijn uitstoot in het Milieujaarverslag over 2021 aan te passen aan de nieuwe inzichten."
Als het bedrijf de juridische emissienormen heeft overschreden, dan is Tata Steel in overtreding en kan er volgens De Graaf in beginsel handhavend worden opgetreden. "Maar als het voldoet aan zijn wettelijke verplichtingen, is Tata Steel juridisch niets te verwijten."
Daarom kan worden overwogen om die regels strenger te maken. "Juridische normen lopen soms nog achter op bijvoorbeeld de door de Wereldgezondheidsorganisatie aanbevolen eisen met betrekking tot de menselijke gezondheid. Die aanbevelingen zijn vaak relevant, maar strenger dan de juridische norm."
Grootste stikstof-uitstoter
Vanwege de gevolgen voor gezondheid en milieu ligt Tata al jaren onder een vergrootglas. Vandaag werd ook bekendgemaakt dat Tata Steel minder stikstof mag uitstoten van de Provincie Noord-Holland. Het bedrijf is de grootste stikstof-uitstoter van Nederland.
Dinsdag meldde toezichthouder Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied dat er een te grote hoeveelheid van de kankerverwekkende stof chroom-6 in het grondwater bij Tata Steel is gevonden. Volgens de lokale GGD levert het geen gezondheidsrisico op, maar Tata Steel moet wel nader onderzoek doen onder toeziend oog van de dienst.
