Poolse Europarlementariër waarschuwt Polen voor werken in Nederland

• Charlotte Klein

  redacteur Economie

De Poolse Europarlementariër Robert Biedron gaat in Polen een campagne lanceren om burgers te informeren over de risico's van werken in landen als Nederland. Volgens de Europarlementariër moeten zijn landgenoten beter worden voorgelicht, omdat de kans bestaat dat ze hier niet goed worden behandeld.

Met de huidige arbeidskrapte vragen verschillende partijen om extra arbeidsmigranten. Volgens minister Van Gennip van Sociale Zaken en Werkgelegenheid moeten eerst huidige problemen worden opgelost.

Van Gennip: "Het gaat nog te vaak mis, ik snap daarom dat Biedron hier aandacht voor vraagt. Net als hij vind ik het belangrijk dat mensen goed worden voorgelicht. Wij doen dat via de ambassade, het is goed dat er in Polen ook initiatieven ontstaan."

Valse voorwendselen

Europarlementariër Biedron werd door zijn stadgenoten Anna en Wojciech gebeld. Zij vertelden hem dat ze onder voorwendselen naar Nederland waren gehaald door een recruiter van een uitzendbureau. Eenmaal hier bleek het loon lager dan beloofd, was de huisvesting slecht en was er geen rekening gehouden met Anna's heftige notenallergie. Bij het uitzendbureau voelden ze zich afgepoeierd toen ze om opheldering vroegen.

Biedron zegt gechoqueerd te zijn door hun verhaal en heeft ook met andere arbeidsmigranten gesproken: "Ik dacht dat dit iets uit het verleden was. Hoe kan het dat inwoners van een EU-lidstaat door een andere lidstaat zo worden behandeld? Het is een soort moderne slavernij."

De NOS sprak met Anna en Wojciech:

IFC Work BV, het uitzendbureau in kwestie, laat weten zich niet in het verhaal te herkennen. Het bedrijf zegt dat het niet op de hoogte was van de allergie. Het stel zegt dat door een recruiter in Polen beloftes zijn gedaan over de hoogte van het salaris en over de werkzaamheden. Deze bleken volgens het Poolse stel na aankomst niet te kloppen. IFC werkt inderdaad met een externe partij die rekruteert in Polen. Het voorstel met daarin informatie over de werkzaamheden was door de recruiter namens IFC aan de Poolse arbeidskrachten verstuurd kort voor hun vertrek, heeft de NOS vastgesteld. De Polen zeggen dit pas tijdens hun busreis naar Nederland te hebben gelezen.

Daarin stond bijvoorbeeld het salaris en ook dat het niet om groente- en fruitwerk zou gaan, maar om werk met kant-en-klare maaltijden. De huisvesting wordt volgens IFC regelmatig door henzelf en ten minste eens per jaar extern gecontroleerd. Dat deze niet op orde was, zegt IFC te betreuren. Na klachten kregen de Polen dezelfde dag nog een andere woning.

Europarlementariër Biedron gaat samenwerken met Poolse vakbonden om Polen te waarschuwen: "Mensen die naar Nederland gaan wordt een droom verkocht. Poolse mensen trappen daarin vanwege hun moeilijke economische situatie."

'Geen incident'

De Arbeidsinspectie schrijft in zijn recente jaarverslag over soortgelijke praktijken: "De combinatie van afhankelijkheid voor werk én wonen (en vervoer) is problematisch. Een groep mensen die na een lange reis uit Oost-Europa midden in de nacht uit de bus wordt gezet en zich maar moet zien te redden om onderdak te vinden. Het uitzendbureau dat hen 'bestelde' geeft niet thuis."

Ook volgens FNV-bestuurder Petra Bolster is dit geen incident, maar gebeurt het structureel: "Mensen worden regelmatig onder valse voorwendselen naar Nederland gehaald. Er komt een nieuw distributiecentrum, maar er wordt van te voren niet nagedacht: wie gaan er werken, waar gaan die wonen en wat gaan ze verdienen?"

Goed werkgeverschap

"Wij nemen hier afstand van", zegt een woordvoeder van de ABU, de brancheorganisatie voor uitzendbureaus. In Nederland zijn er pakweg zo'n 15.000 uitzendbureaus. Met 520 leden vertegenwoordigt de ABU qua omzet 65 procent van de markt.

Een woordvoerder: "Mensen die hier komen verdienen een goede ontvangst en contract. Wij hebben een code die de zorg- en informatieplicht regelt, een onafhankelijke partij controleert onze leden daarop. Gaat het mis, dan kan een lid na een waarschuwing worden geroyeerd."

IFC Work is geen lid van een brancheorganisatie, en wordt dus niet gecontroleerd op goed werkgeverschap. Wel heeft het een SNF-certificaat en SNA-keurmerk, wat inhoudt dat het wordt gecontroleerd op identiteitscontrole, loonbetaling en belastingafdracht.

'Geen politieke wil'

De wildgroei van uitzendbureaus is problematisch, kwam naar voren uit een rapport van de commissie-Roemer. Inmiddels zijn er plannen voor een certificatensysteem, waarbij malafide bureaus kunnen worden geweerd op de markt. De minister heeft de invoering hiervan gepland in 2025.

"Dat laat zien dat de politieke wil er nog niet is", zegt Bolster van FNV. "Het is twee jaar na het rapport-Roemer en tien jaar na het eerste rapport. Inmiddels gaat het niet beter, maar slechter. Waarom blijven we hier zo lang op wachten?" Van Gennip wijst er in haar reactie op dat een nieuw stelsel opzetten tijd kost.