Toekomst De Jonge in mondkapjesdebat 'hangt erg van hemzelf af'
Hoe intensief heeft minister Hugo de Jonge zich bemoeid met de omstreden mondkapjesdeal? Is hij er medeverantwoordelijk voor dat de overheid miljoenen euro's is kwijtgeraakt aan ondernemer Sywert van Lienden voor onbruikbare mondkapjes? Waarom heeft de CDA-politicus gezegd dat hij niet bij de deal betrokken was en heeft hij met die bewering de Tweede Kamer niet verkeerd geïnformeerd? Is hij nog wel geloofwaardig?
Het zijn maar een paar vragen die de huidige minister voor Volkshuisvesting vanaf 10.15 uur in de Tweede Kamer moet proberen te beantwoorden over zijn vorige functie als minister van Volksgezondheid in de coronacrisis. In die twee jaar durende crisis is veel gebeurd en zijn er, erkent ook het kabinet, allerlei zaken misgegaan.
De focus van de Tweede Kamer is nu vooral komen te liggen op een ogenschijnlijk kleinere, maar geruchtmakende kwestie: de mondkapjesdeal met ondernemer en mediapersoonlijkheid Sywert van Lienden. De kern: Van Lienden, ook CDA, heeft ondanks een negatief advies van ambtenaren voor ruim 100 miljoen euro 40 miljoen Chinese mondkapjes verkocht aan het ministerie.
Hij zei dat hij het voor niets deed, "om niet". Maar hij heeft er met zijn compagnons 20 miljoen euro aan verdiend, zo bleek vorig jaar. Het leverde Van Lienden de bijnaam "pandemieprofiteur" op.
Hoe kon dit gebeuren, vroeg de Tweede Kamer zich verbaasd af. Hugo de Jonge zei later met nadruk dat het zijn portefeuille niet was. Letterlijk zei hij voor de camera: "Ik ben bij die deal niet betrokken geweest".
Dat bleek vorige maand toch anders te liggen, toen de Volkskrant via een WOB-verzoek het appverkeer van De Jonge met Van Lienden boven water kreeg. Het was De Jonge die bij een ambtenaar had aangedrongen om met Van Lienden contact op te nemen. Hij gaf dus het eerste zetje.
De Jonge zal de Kamer moeten overtuigen dat hij zich niet té intensief heeft bemoeid met de deal en dat hij de Tweede Kamer wel goed heeft willen informeren. Gisteren zijn honderden appjes openbaar gemaakt waaruit blijkt wie nu precies met wie heeft geappt.
Sommige oppositiepartijen, zoals de PVV, willen dat De Jonge opstapt en hebben al een motie van wantrouwen in hun zak. Partijen als de PvdA en GroenLinks zien wel de goede intenties van De Jonge en willen zijn aanpak zien in de context van de toenmalige coronacrisis. Er was een wereldwijd tekort aan beschermingsmiddelen en Nederlands zorgpersoneel was zonder mondkapjes aan het werk.
Verder is het staatsrechtelijk opmerkelijk dat een minister in de Tweede Kamer verantwoording aflegt voor zijn aanpak in een vorige periode als minister. Het is gebruikelijk dat de huidige minister uitleg geeft over alles dat zijn of haar voorgangers heeft gedaan. In dit geval zou VVD-minister Helder voor Langdurige Zorg en Sport dat moeten doen. Maar De Jonge wilde toch zelf ook komen om zijn kant van het verhaal te doen. Dus zitten ze straks allebei in vak K.
