Iets kouder op kantoor? 'Vooral ouderen en vrouwen zullen dat merken'

Op kantoor zie je vaak meteen wie het warm of koud heeft. De een zit comfortabel in een T-shirt, de ander draagt een dikke trui en heeft toch nog koude vingers. In overheidsgebouwen zijn straks meer mensen uit de tweede categorie te vinden. Het kabinet laat in deze panden de thermostaat namelijk 2 graden lager zetten.

De maatregel is onder meer bedoeld om de CO2-uitstoot terug te dringen. Daarnaast moet het helpen Nederland minder afhankelijk te maken van gas uit Rusland. Ook laat het kabinet als energiebesparing in de zomer de airco's in overheidsgebouwen een tandje lager zetten.

Korte broeken en sjaals?

Ambtenaren krijgen straks dus een groot deel van het jaar te maken met lagere temperaturen op de werkvloer, terwijl het er in de zomer juist wat warmer zal zijn. Zo'n besluit heeft gevolgen voor het welzijn, de concentratie en het comfort van het personeel. "Gelukkig gaat het hier niet om extreme temperatuurvariaties, en daardoor is er makkelijk mee om te gaan", zegt Boris Kingma, TNO-onderzoeker op het gebied van thermofysiologie.

Volgens hem moet dan wel het taboe op korte broeken en korte mouwen, of juist op het dragen van jassen en sjaals op de werkvloer ter discussie worden gesteld. "We zullen daarin meer variatie moeten accepteren om niet in te leveren op productiviteit of comfort."

In Japan is al jaren geleden de dresscode aangepast om te bezuinigen op het gebruik van de airconditioning. Stropdassen en colberts werden verruild voor overhemden met korte mouwen. Anders was de op 28 graden ingestelde airco niet vol te houden.

"Het grote voordeel van zulke overheidsmaatregelen is dat we allemaal veel minder energie verbruiken", zegt Kingma. De gemiddelde temperatuur op een Nederlands kantoor is volgens hem tussen de 21 en de 24 graden. Als de thermostaat twee graden lager wordt gezet, is dat bijvoorbeeld te compenseren door meer te bewegen, staand te werken of extra kleding te dragen.

Koude handen

"Toch zal het zeker tot klachten leiden", zegt thermofysioloog Hein Daanen. Meer mensen zullen koude handen of voeten krijgen. "Vooral vrouwen hebben daar sneller last van en dat ligt ook voor de hand: de thermostaat is vaak standaard ingesteld op mannen."

Mannen hebben gemiddeld meer spieren en produceren meer warmte dan vrouwen. Dat verklaart waarom vrouwen het relatief sneller koud hebben. "Ook als je ouder wordt gaat je lichaam minder warmte produceren en ben je gevoeliger voor kou", zegt Kingma.

Verschil in productiviteit

Duits onderzoek uit 2019 suggereert ook dat vrouwen productiever zijn bij hogere temperaturen dan mannen. Ruim 500 proefpersonen moesten rekensommen of taalpuzzels oplossen bij temperaturen tussen de 16 en 33 graden. De mannelijke proefpersonen presteerden beter bij lagere temperaturen.

Een te hoge of lage temperatuur op kantoor kan leiden tot ergernissen bij medewerkers. Maar vakbond FNV heeft geen signalen dat dit thema in de overheidssector nu een probleem is. Er werken ruim 300.000 mensen voor landelijke of lokale overheden.

"Het is een beetje tasten in het duister hoe die verlaging van de temperatuur, en het minder koelen in de zomer, uit gaat pakken", zegt Remko Mast, projectleider FNV Overheid. "Het lijkt een prima idee, maar er moet ook goed worden gekeken of er niet problemen ontstaan voor werknemers."