Ook vrouwen mogen nu afdelingen in Vaticaan leiden
Paus Franciscus heeft een nieuwe grondwet uitgevaardigd, waarin staat dat elke gedoopte katholiek, dus ook vrouwen en leken, bestuursfuncties binnen het Vaticaan mag vervullen. Een benoeming moet wel worden goedgekeurd door de paus.
De nieuwe constitutie voor de Romeinse Curie, het bestuursapparaat van het Vaticaan, is "een grote omslag", zegt Hendro Munsterman, Vaticaanwatcher voor het Nederlands Dagblad en docent theologie. "Het toelaten van vrouwen is de grootste verandering. Het besluit betekent dat een vrouw bijvoorbeeld aan het hoofd van de Congegratie voor de Geloofsleer kan komen te staan, dus iets te zeggen krijgt over de leer en de doctrine van de kerk. Voorheen hadden vrouwen wel functies binnen de kerk, maar die gingen niet direct over de kerkelijke leer."
Iedere katholiek die gedoopt is en staat ingeschreven bij de katholieke kerk, dus ook een vrouw, mag elke afdeling van het Vaticaan leiden, staat in de Praedicate Evangelium (Predik het evangelie): "De paus, bisschoppen en andere gewijde dienaren zijn niet de enigen in de Kerk die kunnen evangeliseren." Tot nu toe worden de meeste afdelingen binnen het Vaticaan geleid door mannelijke geestelijken, met name door kardinalen.
Meer vrouwen op hoge posten
De hervorming, die op 5 juni ingaat, past binnen het streven van paus Franciscus om meer vrouwen op hoge posten binnen het Vaticaan te krijgen. Zo stelde hij in 2017 een vrouw aan als het hoofd van de Vaticaanse musea en wees hij in het najaar van 2020 zes vrouwen aan als zijn belangrijkste adviseurs.
Geschiktheid wordt beoordeeld aan de hand van iemands "geestelijk leven, goede pastorale ervaring, nuchterheid van leven, liefde voor de armen, dienstbaarheid en bekwaamheid in de aan hen toevertrouwde zaken".
Die gevraagde kwalificaties zeggen veel over de huidige kerkvorst, aldus Munsterman: "Een punt als 'een visie voor armen' laat zien dat hij geen robots wil, maar mensen die dicht bij het volk staan."
Wens tot hervorming
Aan het 54 pagina's tellende decreet is ruim negen jaar aan gewerkt. "Aan het einde van het vorige pontificaat verkeerde de kerk in grote crisis. Er waren veel schandalen, gelekte documenten. Vanuit de kardinalen kwam de wens dat er een grote hervorming zou komen", vertelt Munsterman. "Dat heeft uiteindelijk heel lang geduurd. Een deel van de veranderingen is echter al in gang gezet. Deze tekst is het sluitstuk."
Een andere grote verandering is de rol van de curie. "Dat was voorheen een machtig bestuursapparaat waar de bisschoppen als bange schaapjes binnenkwamen", weet Munsterman. "Nu is het een dienstencentrum die hen moet helpen, en ze dus ten dienste staat. Bisschoppen die daar nu komen, voelen zich vriendelijker bejegend en meer gehoord dan vroeger."
Maakt deze wet het uiteindelijk ook mogelijk voor vrouwen om paus, kardinaal of bisschop te worden? "Voordat vrouwen bisschop mogen worden, moet je een paar pausen verder zijn. Kardinaal kan nu al, dat staat het kerkelijk recht toe", aldus Munsterman. "Maar het grootste wonder zou zijn als de curie bevolkt zou worden door lekenmannen en -vrouwen die geen priester zijn. Dat acht ik niet ondenkbaar, dat de paus mannen en vrouwen die geen bisschop zijn, kardinaal zou kunnen maken."
