'Vooral hoge inkomens profiteren van lagere energie- en brandstofbelasting'

Vooral de rijke Nederlanders profiteren van de belastingverlagingen op brandstof en energie. Die groep ontvangt 660 miljoen euro van de 2,1 miljard euro die het kabinet ervoor uittrekt. Dat is een derde van de totale belastingverlaging, komt naar voren in berekeningen van onderzoeksplatform Investico voor Trouw en de Groene Amsterdammer.

De belastingverlaging was ook bedoeld voor de middeninkomens. Maar uit de berekeningen van Investico blijkt dat die groep 418 miljoen euro ontvangt, een vijfde van het budget. En de huishoudens met een inkomen tot 22.600 euro per jaar (de laagste inkomens) profiteren in miljoenen het minst van de belastingverlagingen: 240 miljoen euro komt er bij hen terecht, ongeveer een tiende van het uitgetrokken budget.

Dat terwijl de prijsstijgingen vooral het hardst aankomen bij huishoudens met een laag inkomen of mensen die veel energie verbruiken. Eerder maakte het kabinet al bekend dat minima een hogere tegemoetkoming krijgen via de gemeenten voor de hoge energierekening. De eerder toegezegde eenmalige compensatie van 200 euro wordt verhoogd naar 800 euro.

Klimaatminister Jetten zei afgelopen week nog dat het de taak van het kabinet is om mensen met de kleinste portemonnee het meest te helpen:

Marieke Blom, hoofdeconoom bij ING, zei al eerder tegen de NOS dat de overheid vooral de midden- en hoge inkomens bereikt met de verlaging van de accijns en btw. En het miljardenpakket leidt ertoe dat de staatsschuld verder oploopt, waarvan de rekening bij de toekomstige generatie komt te liggen.

Blom is voor een andere aanpak. "Verhoog voor de laagste inkomens bijvoorbeeld de heffingskorting, en bouw die extra snel af zodat hogere inkomens dit gaan betalen. Mensen voelen zoiets in de portemonnee, maar dan doet het kabinet wel wat het zegt dat het wil. Economen zijn het hierover eens: je moet de kosten niet leggen bij de toekomst."

Volgens Frans Rooijers, directeur en onderzoeker bij CE Delft, die de berekeningen van Investico controleerde, is iedereen compenseren onverstandig. "En compenseer vooral niet op basis van het energiegebruik zelf. Want kijk maar naar de accijnzen: vooral hoge inkomens tanken veel en profiteren van de verlaging. Lagere inkomens worden dus relatief minder gecompenseerd."

Temperatuur lager zetten

Ook onderzoeker Rooijers vindt dat nog iets anders nodig is. "Uiteindelijk hebben we ook nodig dat we zuiniger en slimmer met energie omgaan. Dus de lichten uitdoen, woningen niet compleet verlichten en de temperatuur lager zetten."

"Het klopt dat het verlagen van de btw en accijns ook gevolgen heeft voor mensen met hogere inkomens, maar deze maatregelen doen relatief gezien meer voor mensen met lagere inkomens", laat het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid in een reactie weten. "Daarbij is het eerlijke verhaal dat heel Nederland wat gaat merken van de hogere energieprijzen. De overheid kan dit niet voor iedereen compenseren."