Rechtbank MH17-zaak: 'Wij leven mee met bevolking Oekraïne', proces gaat door

De rechtbank op Schiphol stond vanochtend tijdens de hervatting van het MH17-proces stil bij de oorlog in Oekraïne. "De rechtbank leeft mee met de bevolking, met iedereen die is getroffen door het geweld en met degenen die in angst verkeren om het lot van hun familie en hun land", zei de voorzitter.

Direct bij aanvang van de zitting stond de voorzitter stil bij de strijd in Oekraïne:

De rechtbank heeft zich afgevraagd of het MH17-proces gewoon verder kan gaan, nu er oorlog woedt in Oekraïne. Het vliegtuig werd in 2014 neergeschoten in een gebied waar ook toen al werd gevochten.

"Deze strafzaak gaat niet over het conflict, maar over een gebeurtenis tijdens dat conflict", zei de rechtbankvoorzitter. Hij benadrukte dat er vier individuele verdachten terechtstaan en niet een staat. "Daarom is er geen aanleiding de zaak uit te stellen." Uitstel zou volgens de rechtbank ook in het nadeel zijn van zowel de verdachten als de nabestaanden in het proces.

Ontzetting

Vandaag startte het pleidooi van de twee Nederlandse advocaten die een van de Russische verdachten in de zaak bijstaan. Ook zij spraken zich uit over de oorlog. "Wat op dit moment in Oekraïne gebeurt is verschrikkelijk", zei advocaat Sabine ten Doesschate. "Met ontzetting volgen wij de ontwikkelingen. Laat er geen misverstand over bestaan dat wij de gewelddadige inbreuken in alle opzichten veroordelen en daar afstand van nemen."

Ook de advocaten hebben "lang nagedacht" of ze wel door kunnen gaan met hun werk, het verdedigen van een Russische verdachte. Uiteindelijk concludeerden ze van wel. "Hij is geen staat, hij is geen regime, hij is een individu", zei Ten Doesschate. "Hij heeft ook verklaard dat hij in Oekraïne was, namens niemand anders dan zichzelf. Hij vocht daar niet namens Rusland of Oekraïne."

Bovendien heeft iedere verdachte recht op een eerlijk proces, zei ze. "Als wij nu de verdediging zouden neerleggen, zouden we buigen voor schendingen van de rechtsstaat."

Ware gezicht

Nabestaande Piet Ploeg is het daarmee eens. "Wij kunnen juist nu laten zien dat de Nederlandse rechtsstaat werkt." Toch is de zitting van vandaag voor hem "heel erg anders", nu Rusland buurland Oekraïne is binnengevallen. "Wij zitten al acht jaar in een oorlog die zich in het verborgene afspeelt. Nu laat het Russische regime zijn ware gezicht zien."

Volgens Arlette Schijns, lid van het advocatenteam van de nabestaanden, staat Rusland "in moreel opzicht" wel degelijk terecht in de MH17-zaak. "Wie kan nu nog volhouden dat Rusland niet tot op het hoogste niveau betrokken was bij het neerhalen van MH17?", vroeg ze zich vandaag af.

Publieke opinie

De rechtbank gaf aan dat de ontwikkelingen in Oekraïne invloed kunnen hebben op de manier waarop naar de strafzaak in Nederland wordt gekeken. De voorzitter wees er op dat de verdediging ongestoord zijn werk moet kunnen doen.

De advocaten in het MH17-proces zullen de komende weken bepleiten dat niet vaststaat dat het vliegtuig met een Russische Buk-raket is neergeschoten, zoals het Openbaar Ministerie stelt. Het zou volgens hen ook Oekraïens luchtafweergeschut kunnen zijn geweest.

"Wij zullen stap voor stap toelichten waarom wij afwijken van de publieke opinie", kondigde advocaat Boudewijn van Eijck aan. "Wat wij naar voren brengen staat los van de huidige ontwikkelingen en zou niet anders zijn dan wanneer onze cliënt een Nederlander was geweest."