Nederlanders melden zich om te vechten tegen de Russen

• Eliane Lamper

  redacteur Online

In Oekraïne vechten burgers volop mee in de oorlog met Rusland. Ook Nederlanders hebben interesse om als burger af te reizen naar oorlogsgebied en mee te vechten.

De Oekraïense president Zelensky kondigde zondag aan een 'vreemdelingenlegioen' op te willen zetten, en moedigde burgers wereldwijd aan om zich daar bij aan te sluiten. Maandagochtend hadden al ruim 200 Nederlanders gehoor gegeven aan deze oproep, schreef NRC op basis van informatie van de Oekraïense ambassade in Den Haag. Tegen Nieuwsuur zegt de Oekraïense honorair consul Karel Burger Dirven dat het om tientallen mensen met de Nederlandse nationaliteit gaat, en verder vooral om Oekraïners en Polen.

De ambassade heeft een formulier online gezet waar geïnteresseerden hun gegevens kunnen achterlaten. Zij moeten een kopie van hun paspoort bijvoegen en aantonen dat ze geen crimineel verleden hebben.

Geschrokken van conflict

Ook geschiedenisstudent Willem* (26) heeft interesse om zich als militair aan te sluiten bij het legioen. Gisteren was hij samen met een goede vriend, die bestuurskunde studeert, bij de Oekraïense ambassade in Den Haag om informatie op te vragen over de mogelijkheden. Willem twijfelt nog, wel heeft hij alvast een paspoort aangevraagd. Zijn vriend heeft het formulier inmiddels ingevuld.

De student zegt geschrokken te zijn van de grote schaal van het conflict en is persoonlijk geïnspireerd geraakt door Zelensky's verzet. "Rusland bombardeert woonwijken in Kiev en Charkov, dat maakt me boos. De burgerslachtoffers zijn de grootste reden dat ik wil meevechten. Als wij ooit in zo'n situatie komen, hoop ik ook dat buitenlandse lui ons komen helpen."

Nieuwsuur sprak met de 26-jarige Deense ex-militair Daniel Larsen. Hij is bijna klaar voor de strijd. In een legerwinkel in Polen koopt hij de laatste spullen voor zijn uitrusting:

Willem noemt afreizen "een enorm risico", ook omdat hij geen gevechtservaring heeft. Wel heeft hij grote interesse in het leger en heeft hij bij een schietvereniging gezeten. Hij wil anoniem blijven, omdat zijn familie en vrienden nog niet op de hoogte zijn van zijn plannen.

'Voor spanning of ideologie'

Militair historicus Christ Klep verwacht dat duizenden mensen zich zullen aanmelden om mee te vechten. "We hebben dit vaker gezien, bij IS in Syrië en op de Balkan tijdens de Joegoslavische burgeroorlog."

In elk groot conflict doet het fenomeen van huurlingen of vrijwilligerslegioenen zich voor, zegt Klep. "Het trekt heel gevarieerde mensen aan. Sommigen doen het voor het geld, omdat ze militaire ervaring hebben of omdat ze het spannend vinden. Anderen denken dat ze een ideologie moeten verdedigen."

Minister van Defensie Ollongren zei gisteren in het Oekraïne-debat in de Tweede Kamer dat in principe alleen militairen van de krijgsmacht rechtstreeks mogen deelnemen aan het gevecht. Dienstnemen in een vreemde krijgsmacht is "in beginsel niet verboden", behalve als het gaat om een partij waarmee Nederland in oorlog is.

Ollongren benadrukte wel dat het "uiterst gevaarlijk" is. Het ministerie van Buitenlandse Zaken raadt Nederlanders dringend af om naar het land te reizen, dat nu een rood reisadvies heeft.

Strafbaar feit

De kwestie ligt anders voor Nederlandse beroepsmilitairen. Op het moment dat zij zich aansluiten bij een buitenlandse krijgsmacht of militie, is er sprake van desertie, wat een strafbaar feit is.

"De vraag is wel of we deze mensen niet moeten verbieden om dit te gaan doen, die met een simpel geweer en niet al te veel militaire training tegen het Russische leger gaan vechten", zegt Klep. "Ik zou er voor pleiten om heel voorzichtig te zijn vanuit de maatschappij en politiek om dit soort zaken te ondersteunen."