Niet Mark Zuckerberg, maar Nick Clegg mag namens Facebook nu de klappen opvangen
Als er de afgelopen jaren iets fout ging bij Facebook, moest altijd dezelfde persoon opdraven: oprichter en topman Mark Zuckerberg. Of het nou ging om privacyschandalen, nepnieuws of haatzaaien, Zuckerberg werd erop aangesproken. Logisch, want hij heeft het laatste woord en kan alleen zichzelf ontslaan.
Het dwong Zuckerberg in een positie die hij helemaal niet wil: keer op keer Facebook moeten verdedigen. Die rol schuift hij nu door naar Nick Clegg. Woensdag werd bekend dat de Britse oud-politicus - hij was vicepremier onder David Cameron - promotie maakt. Clegg is sinds 2018 verbonden aan Facebook als hoofd communicatie en publiek beleid.
Clegg komt binnen Facebooks moederbedrijf Meta op gelijke hoogte te staan met het duo Zuckerberg en Sheryl Sandberg, dat samen het platform grootmaakte. De Brit krijgt de titel President Global Affairs en rapporteert voortaan aan zowel Zuckerberg als Sandberg.
Grote verandering
In die bekendmaking van nog geen 300 woorden ligt een behoorlijke verandering besloten. Clegg krijgt alle beleidszaken onder zich - inclusief de aankomende regulering en het uitleggen van Meta's beleid. Zo kunnen Zuckerberg en Sandberg hun handen aftrekken van ingewikkelde dossiers.
Zuckerberg wil zijn energie steken in nieuwe producten. Hij heeft grote ambities met de metaverse. Dit is vooralsnog niet meer dan een idee waarbij de digitale en fysieke wereld meer met elkaar verweven zullen zijn. Virtual en augmented reality zullen daarin een grote rol spelen. Sandberg gaat zich voornamelijk bezighouden met de zakelijke kant; op dat vlak kent Meta genoeg uitdagingen.
Clegg zat jaren in de Britse politiek en was tussen 2010 en 2015 vicepremier onder David Cameron:
Facebook schoof Clegg de afgelopen tijd al vaker naar voren. Zo voerde hij de verdediging van het techbedrijf toen afgelopen najaar klokkenluider Frances Haugen allerlei problemen bij Facebook en Instagram aan het licht bracht.
Clegg zal voortaan dus standaard de klappen opvangen voor Zuckerberg. Ook hoopt Zuckerberg ongetwijfeld dankzij Clegg onder ingewikkelde hoorzittingen uit te kunnen komen. Iets waar de Facebook-topman ongewild de afgelopen jaren de nodige ervaring mee heeft opgedaan.
Terug in politieke centrum
Volgens vrienden twijfelde Clegg of hij in 2018 wel moest ingaan op het aanbod van Facebook, schreef The New York Times vorig jaar. Het feit dat hij dankzij zijn nieuwe prominente positie kon terugkeren in het centrum van het politieke debat trok hem over de streep. In een memo stelde hij dat het voor Facebook onwenselijk is om zoveel macht te hebben - zeker in het licht van de vrijheid van meningsuiting.
Hij handelde navenant bij wat wordt gezien als zijn belangrijkste wapenfeit bij Meta tot dusver: de oprichting van de Oversight Board. Deze waakhond is bedacht door het bedrijf zelf, maar bestaat uit mensen van buiten Facebook. De voorzitter is de Deense oud-premier Helle Thorning-Schmidt, die volgens The New York Times bevriend is met Clegg. Voor de rest bestaat de raad uit onder meer juristen en mensenrechtendeskundigen. Zij oordelen nu over de moeilijkste moderatiekwesties.
Uit een analyse van de NOS bleek dat de Oversight Board in het eerste jaar dat het toezicht hield in twintig gevallen uitspraak deed, waarbij het techbedrijf in het merendeel van de onderzochte kwesties werd teruggefloten. De Oversight Board blijkt echt kritisch te zijn - mogelijk kritischer dan waar Meta op rekende.
Dit leverde het eerste jaar van Facebooks toezichtraad op:
Of Clegg ook verantwoordelijk wordt voor de 15.000 externe moderatoren is niet helemaal duidelijk. Zij zijn de 'digitale rioolschoonmakers' en moeten oordelen over de soms schokkende zaken die op het platform langskomen - tot aan verkrachtingen of zelfs moord. Time onthulde deze week dat op een kantoor in Kenia zo'n tweehonderd werknemers - gefocust op content voor sub-Sahara-Afrika - onder slechte arbeidsomstandigheden voor soms maar 1,30 euro per uur dit 'schoonmaakwerk' doen.
Stevige aanpak vanuit EU en VS
Als eindverantwoordelijke voor beleid en regulering zal Clegg veel in contact staan met overheden. Zowel in de VS als in Europa leven tal van ideeën om Facebook steviger aan te pakken.
Brussel is hiermee het verst. Twee grote wetgevingspakketten kunnen, als ze worden aangenomen, samen verstrekkende gevolgen hebben voor de manier waarop Facebook geld verdient, zijn algoritmes mag inzetten en toeziet op het moderatiebeleid. Het feit dat Clegg vijf talen spreekt kan in de EU heel goed van pas komen.
In de VS heeft vooral de toezichthouder FTC Facebook in het vizier. De FTC, die onder meer oneerlijke concurrentie moet voorkomen, vindt het concern te machtig en wil Instagram en WhatsApp afsplitsen. Die zaak neemt naar verwachting nog jaren in beslag.
