Gepensioneerden terug voor de klas: 'De kinderen hebben het hard nodig'

Al jaren is er een personeelstekort in het onderwijs en scholen proberen dat op creatieve manieren te verhelpen. Eén oplossing is het inzetten van gepensioneerde leerkrachten op basisscholen.

Het aantal 65-plussers in het basisonderwijs is de afgelopen jaren gegroeid, blijkt uit cijfers van DUO. In 2011 werkten 198 65-plussers in het basisonderwijs, in 2020 was dat gegroeid naar 2.153.

Ook het aantal 65-plussers met ondersteunende taken op basisscholen nam toe. Die groep was in 2020 (1.227) ruim zes keer zo groot als in 2011 (203).

'Als het nodig blijft, ga ik door'

Juf Truus Zonnenberg keerde in december terug naar haar oude school in Duiven. Twee jaar geleden ging ze met pensioen, maar toen ze hoorde dat er klassen naar huis werden gestuurd kwam ze in actie. "Dat vond ik zo zonde. Toen heb ik contact opgenomen met de directeur", vertelt ze aan Omroep Gelderland.

In noodsituaties valt Zonnenberg in, bijvoorbeeld wanneer de directeur geen vervanging kan vinden bij ziekte. "Het is niet de bedoeling dat ik het structureel ga doen, maar als het nodig blijft, ga ik door, ook na coronatijd."

Het lerarentekort is verergerd door de omikronvariant, die leidt tot veel zieken en quaraintaineverplichtingen. Ook zijn de invalpools kleiner geworden. Het kabinet heeft miljarden vrijgemaakt om achterstanden van kinderen weg te werken. Veel invallers worden daarom nu structureel ingehuurd als extra ondersteuning.

"Je ziet nu dat die ondersteuners alsnog moeten invallen als er geen leerkracht is", zegt Zonnenberg. "Dat vindt mijn onderwijshart niet fijn. Die ondersteuners zijn er niet voor niks. De kinderen hebben het hard nodig."

Ook Corrie Vruggink staat na haar pensioen weer voor de klas. Ze staat drie dagen per week voor groep 1 en 2 van een basisschool voor speciaal onderwijs in Apeldoorn. "De nood is echt hoog. Het raakt me, want vooral kinderen in speciaal onderwijs hebben veel continuïteit nodig. Als ze naar huis moeten, raken ze achterop", zegt ze. "Dat hebben we weer gemerkt na de langere kerstvakantie. Ze moeten dan echt weer opnieuw beginnen."

Als ze wil, kan ze de hele week wel werken, zegt Vruggink. "Want er zijn totaal geen invallers te krijgen." Soms komt de vraag of ze niet toch nog een extra dagje wil invallen, als de nood aan de man is. "Dat is wel heel vervelend, want je voelt je verantwoordelijk, maar dan moet ik toch nee zeggen. Anders kan ik het niet volhouden."

Ze hoopt dat meer gepensioneerde leerkrachten af en toe willen invallen. "Ik snap wel dat mensen willen genieten van hun rust, lesgeven is een zware taak. Maar één dag in de week helpt al. Scholen zijn echt op zoek naar mensen met expertise en ervaring."

Nooit gestopt met werken

Ook Roos Maenhout werkt ondanks haar pensioen nog wekelijks op een basisschool, in Lelystad. Ze zegt tegen Omroep Flevoland dat ze altijd is blijven doorwerken. "Op mijn zestigste ging ik met pensioen en vanaf toen ben ik gaan freelancen."

Maenhout werkt sinds 1974 in het basisonderwijs in Lelystad. Een paar jaar geleden ging ze overwinteren in Spanje, omdat ze een nieuw huis kreeg in Lelystad. "Maar na 2 maanden werd ik gebeld of ik kon invallen. We hebben meteen onze koffers gepakt en zijn naar Lelystad gegaan. Toen stond ik weer voor de klas. Ik vind het heerlijk om met die jonge kinderen te werken."

Maenhout denkt dat de administratieve rompslomp en de vele vergaderingen het onderwijs minder aantrekkelijk hebben gemaakt. "Dat wordt nu gelukkig wel minder." Ook het vereiste dat iedere leerkracht voor elke klas moet kunnen staan, spreekt niet iedereen aan volgens Maenhout: "Een goede onderbouwleerkracht moet dan ineens in de bovenbouw les gaan geven of andersom. Maar als daar je hart niet ligt, is je lol snel weg."

Geen permanente oplossing

De Algemene Onderwijsbond noemt het fantastisch dat gepensioneerden dit willen doen, maar zegt hierin geen permanente oplossing te zien. "Het is maar een tijdelijke oplossing als er een acuut probleem is op een school. Hier gaan we het steeds verder oplopende tekort aan leerkrachten niet mee oplossen. Daarvoor zijn andere maatregelen nodig."