Aantal gevaccineerden in ziekenhuis neemt toe, 'optelsom van factoren'

In de ziekenhuizen liggen steeds meer mensen die zijn gevaccineerd tegen het coronavirus. Sinds de zomer is dat percentage gestaag toegenomen en afgelopen maand was de stijging veel groter dan in de maanden ervoor. Was het aandeel gevaccineerden in het ziekenhuis in september nog 27 procent, een maand later was dat opgelopen tot 44 procent.

Toch schrijft het RIVM dat "de kans om als volledig gevaccineerd persoon met het coronavirus in het ziekenhuis te worden opgenomen, zeventien keer kleiner is dan voor een niet-gevaccineerde". Meerdere factoren spelen bij die cijfers een rol.

Naarmate er meer mensen zijn ingeënt, zullen er naar verhouding ook meer gevaccineerden in het ziekenhuis belanden. Maar de vaccinatiegraad is de afgelopen maanden niet dusdanig hard gestegen dat die de recente toename van het aantal gevaccineerden in de ziekenhuizen kan verklaren.

Volgens Alma Tostmann, epidemioloog aan het Radboudumc, komt het toegenomen percentage gevaccineerden in het ziekenhuis vooral doordat het virus de laatste tijd hard rondgaat onder ouderen. Ze spreekt van een optelsom.

"We zagen in de zomer vooral besmettingen bij jongere mensen en nu is het aan het verschuiven naar ouderen. Die hebben sowieso al meer kans om in het ziekenhuis te komen, ook na een vaccinatie. Bovendien werkt het vaccin iets minder goed bij ouderen dan bij jongeren." Dat is terug te zien in de cijfers: de ingeënte mensen die in het ziekenhuis worden opgenomen zijn veel ouder (77 jaar) dan de niet-gevaccineerden (59 jaar).

De vaccineffectiviteit - hoe goed een vaccin werkt - over de periode juli-oktober was volgens het RIVM nagenoeg onveranderd hoog: het vaccin beschermde voor 94 procent tegen ziekenhuisopname en voor 97 procent tegen IC-opname. Bij de groep vanaf 70 jaar beschermde het middel iets minder goed: voor 89 procent tegen ziekenhuisopname en voor 95 procent tegen opname op de IC.

Kans op opname negen maal hoger

Hoewel het vaccin dus minder goed werkt bij ouderen, heeft het overgrote deel van de ouderen die met corona in het ziekenhuis terechtkomen geen prik gehad. "De kans op opname was ruim negen maal hoger bij ongevaccineerde dan bij gevaccineerde personen van 70 jaar en ouder", schrijft het RIVM.

De landelijke trend ziet Tostmann ook terug in het Radboudumc. "We zien hier nog steeds vooral ongevaccineerden in het ziekenhuis, maar ook gevaccineerde mensen. Zij hebben een onderliggend immuunprobleem waardoor het vaccin niet werkt, of ze zijn ouder en daardoor kwetsbaarder."

Tostmann noemt de verschuiving dat steeds meer mensen in het ziekenhuis ingeënt zijn dan ook verklaarbaar, gezien de huidige besmettingscijfers. Ondanks de toename van het aantal gevaccineerden in ziekenhuizen, heeft de huidige vaccinatiegraad van 84 procent een belangrijk drukkend effect. "Voor elke gevaccineerde die nu in het ziekenhuis ligt met covid, hadden anders twintig mensen gelegen."

Boosterprik

Dat ouderen in toenemende mate worden blootgesteld aan het virus en als gevolg daarvan vaker in het ziekenhuis belanden, komt doordat er meer besmettingen zijn in de maatschappij als geheel, zegt Chantal Bleeker-Rovers, internist-infectioloog in het Radboudumc, Ook speelt mee dat het virus nu besmettelijker is. "Besmettelijker dan in de eerste en tweede golf."

Mede door die hogere besmettelijkheid is onduidelijk hoe hoog het percentage gevaccineerden moet zijn om corona helemaal de kop in te drukken. "We moeten erop rekenen dat we tot het voorjaar iets van maatregelen nodig hebben om te zorgen dat je niet zo veel besmettingen krijgt dat de zorg overbelast raakt."

"En je moet kijken bij wie de werking van het vaccin verder afneemt", zegt Bleeker-Rovers. Daarom komen ouderen de komende maanden in aanmerking voor een boosterprik. Na de ouderen en kwetsbaarsten komen ook mensen onder de 60 op termijn in aanmerking voor zo'n prik, bleek gisteren uit de persconferentie van het demissionaire kabinet.

De vaccins werken heel goed, benadrukt Bleeker-Rovers nog maar eens. "Als we die niet hadden gehad, had je situaties zoals in Roemenië, waar de vaccinatiegraad heel laag is en een veelvoud is aan opnames. We zouden dan absoluut niet de vrijheid hebben die we nu hebben."