Hof Polen: Pools recht weegt zwaarder dan Europees recht
Uitspraken van Poolse rechtbanken wegen zwaarder dan het Europese recht. Dat is het langverwachte oordeel van het Constitutionele Hof van Polen in een zaak die de verhouding tussen Polen en Brussel op scherp zet. De Poolse regering moet de uitspaak nog rechtsgeldig verklaren, voordat hij van kracht wordt.
Het grondwettelijk hof boog zich over de vraag wat er zwaarder weegt: Pools of Europees recht. Sommige artikelen van de verdragen van de Europese Unie en sommige uitspraken van de EU-rechtbanken zijn in strijd met de Poolse grondwet, luidt het oordeel van de rechters in Warschau.
De uitspraak staat lijnrecht tegenover een kernprincipe van de EU: uitspraken van het Europees Hof in Luxemburg zijn bindend en hebben dus voorrang boven nationale rechtspraak. Het Poolse hof zegt dat het EU-lidmaatschap en het ondertekenen van de verdragen niet betekent dat Polen zijn hoogste juridische orgaan aan de EU uitlevert.
Het hof deed de uitspraak op verzoek van de Poolse premier Morawiecki. De Poolse conservatieve regeringspartij PiS (Recht en Rechtvaardigheid) heeft al jaren ruzie met de Europese Commissie over wat het ziet als Europese bemoeienis met het Poolse rechtssysteem. Het Europees Hof in Luxemburg heeft Polen meermaals op de vingers getikt vanwege hervormingen die de onafhankelijke rechtspraak in gevaar brengen.
Verhoudingen met EU op scherp
De uitspraak van het hof werd een paar keer zonder opgaaf van reden uitgesteld. De Europese Commissaris van Justitie Didier Reynders zei eerder al dat de voorrangsregel een fundamenteel principe van Europees recht is waar je niet aan moet willen morrelen. Hij vroeg Morwiecki met klem om de zaak terug te trekken.
De gevolgen van de rechterlijke uitspraak zijn nog niet duidelijk. "Ze zetten zich hiermee eigenlijk buiten de Europese Unie. Het is een eerste stap naar een Polexit. En dat kan niet zijn wat de Polen willen", zei oud-rechter Pawel Juszczyszyn in juli.
Bekijk ook deze explainer van NOS op 3 over juridische strijd tussen Polen en de EU:
